دعا پيوند انسان با خدا
محمد بيابانى اسكويى ۱
چكيده : نگارنده در اين گفتار، دعا را از نظر بعضى دانشمندان لغت، آيهالله ميرزا مهدى اصفهانى و آيهالله ميرزا محمدباقر ملكى ميانجى معنا كرده است. سپس به اهميت دعا از ديدگاه قرآن و روايات اشاره مىكند، كه وسيله تقرب به درگاه خدا و يادآورى انسان به فقر و نيازمندى ذاتى او است. ارتباط دعا با گرفتارىها و شدايد، و پيوند دعا با بَداء ـ كه يكى از مهمترين آموزههاى توحيد در قرآن و بيان ائمه اطهار عليهم السلام است ـ نيز مورد بحث قرار مىگيرد.
كليد واژهها: دعا / توحيد / انسان، فقر ذاتى / دشوارىها / بداء / اصفهانى، ميرزا مهدى / ملكى ميانجى، محمد باقر.
معنا و مفهوم دعا
دعا در لغت عرب به معناى خواندن و ندا كردن است.
دعا فلانا صاح به وناداه. دعا اللّه رجا منه الخير. ۲
فلانى را خواند يعنى به او بانگ زد و ندايش كرد. و خدا را خواند يعنى از او اميد خير برد.
عوامل و انگيزههاى دعا و خواندن متفاوت است. و براى بيان اين تفاوتها از حروف جرّهاى مختلف در زبان عربى استفاده مىشود. گفته مىشود:
دعا لفلان يعنى براى او طلب خير كرد. و دعا على فلان يعنى طلب شرّ براى او كرد.
1.* ـ پژوهشگر و مدرّس حوزه علميه قم.
2.ـ معجم الوسيط ۱ / ۲۸۶.