دعا پيوند انسان با خدا - صفحه 56

حضرت يونس عليه ‏السلام آنها را نفرين كرد و خداى سبحان نفرين او را اجابت كرد و عذاب بر آنها فرستاد. آنگاه كه عذاب بر آنها حلول مى‏كرد و آن قوم ديدند كه عذاب آنها را احاطه كرده، نادم و پشيمان شدند و متذكّر شدند و از همه چيز بريده و به خدا روى آوردند و ناله و بى‏تابى مى‏كردند و خدا را مى‏خواندند كه عذاب را از آنها بردارد. پس خداى تعالى توبه آنها را پذيرفت و عذاب را از آنها برداشت و آن را به نعمت تبديل كرد. پس خداى سبحان از امر خلقت و آفرينش فارغ نشده بلكه او را هر روز شأن و كارى جديد است. يعنى هر روز، تازه‏اى را كه وجود نداشت، پديد مى‏آورد و كهنه‏اى را كه موجود بود محو مى‏كند. 1
اين در اثر توبه و بازگشت به خدا و دعا با قطع اميد از ديگران به هنگام قرار گرفتن در معرض بلا و عذاب الهى بود كه قوم يونس را از آن رهانيد و خداوند سبحان آنها را از عذابى كه نزديك بود همه آنها را دربر بگيرد نجات داد. البته به تصريح آيه كريمه، اين توبه و دعا فقط در مورد قوم يونس سودبخش بوده و همه جا اين‏گونه نيست كه به هنگام مشاهده عذاب، توبه و بازگشت به خدا و دعا تأثير داشته باشد. به همين جهت امام صادق عليه ‏السلام مى‏فرمايد:
الدعاء يرّد القضا، المبرم بعد ما أبرم ابراما. 2 دعا قضاى حتمى و تثبيت شده را ـ بعد از آنكه حتمى شده ـ بازمى‏گرداند.
امام موسى بن جعفر عليه ‏السلام مى‏فرمايد:
إنّ الدعاء يردّ ما قدّر و ما لم يقدّر. قال : قلت : جعلت فداك: هذا ما قدّر قد عرفناه، أفرأيت ما لم يقدّر؟ قال : حتّى لا يقدّر. 3 همانا دعا امر مقدّر شده و مقدّر نشده را برمى‏گرداند. راوى مى‏گويد : گفتم : فدايت شوم ! بازگرداندن امر مقدّر شده را دانستيم. درباره

1.ـ ترجمه توحيد الاماميه / ۴۵۴.

2.ـ بحارالانوار ۹۳ / ۲۹۹.

3.ـ همان / ۲۹۷.

صفحه از 57