توضيح دعاى چهل و دوم صحيفه سجاديه، بانگاهى به كمال علمى قرآن - صفحه 68

اذا تتلى عليهم آياتنا بينات قال الذين لا يرجون لقاء نا ائت بقرآن غير هذا او بدّله قل ما يكون لى ان ابدّله من تلقاء نفسى ان اتّبع الاّ ما يوحى الىَّ...» (يونس / 15): «چون آيه‏هاى (كتاب) ما براى آنان [توسط پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم به گونه‏اى ] روشن تلاوت شود، كسانى كه لقاى ما را اميد نمى‏برند، گويند: قرآن ديگرى جز اين بياور يا آن را دگرگون كن! بگو: اين در اختيار من نيست كه آن را، از پيش خود دگرگون كنم. من پيروى نمى‏كنم جز آنچه به من (از جانب خدا) وحى مى‏شود.»
در مورد احاديث قدسى گفته‏اند: معنا، القاء وحيانى و از جانب خداست، لكن لفظ و قالب مى‏تواند از جانب رسول صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم باشد، بدين معنى كه پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم معناى القاء شده‏ى از جانب حق را را در قالب‏هاى لفظى خاصى به مردم انتقال مى‏دهد. و يا گفته‏اند: كلام خداست ولى نه ـ مانند قرآن ـ در حد اعجاز و تحدّى. و يا: حكايت كننده‏ى از كلام خدا است، بدون اينكه به آن تحدّى شده باشد. (ر. ك. سبحانى 1420 هـ ق : 20؛ نيز مدير شانه‏چى 2: 1362 / 13 به نقل از وجيزه شيخ بهائى: هو ما يحكى كلامه تعالى غير متحدّ بشى‏ء...).
ساير گفته‏ها و رفتارهاى پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم نيز ـ بنا به صريح قرآن ـ بر پايه‏ى وحى الهى و الگو و اسوه 1 است: «و ما ينطق عن الهوى ان هو الا وحى يوحى». (النجم / 3، 4): «(و پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم) از هواى نفس سخن نمى‏گويد، آن (سخنان) جز وحيى نيست كه بر او الهام مى‏شود.» برخى دانشمندان علوم قرآنى وحى غيرقرآنى را با تعبيرِ : «وحى غير متلو» (يعنى تلاوت نشده)، درباره‏ى سنت 2 رسول صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم، به كار برده‏اند. (دزفولى 1364: 5 و 3).
در حديثى از رسول خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم آمده است كه فرمود : «آگاه باشيد، به من اين كتاب (قرآن) داده شده و مانند آن همراه با آن (سنت كه وحى غير متلو است)، آگاه باشيد! نزديك است كه مرد شكمباره‏اى بر مسند خود تكيه زده بگويد: بر شما باد به اين قرآن؛

1.ـ «لكم فى رسول اللّه اسوة حسنة...» (الاحزاب / ۲۱) . به استناد اين آيه‏هاى قرآنى و ادلّه عقلى ، شيعه سنت (قول ، فعل و تقرير) پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم را مطلقا بر پايه‏ى وحى و حجّت مى‏داند. بنابر ساير اقوال نيز ـ دست كم ـ در آن چه «قلمرو دين» شناخته مى‏شود، سنّت رسول صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم، وحى و حجّت شمرده مى‏شود.

2.ـ «سنت» به معنى «روش» و در اصطلاح «علم الحديث» به معنى قول، فعل و تقرير (تأييد) معصوم (پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم و امام عليه ‏السلام ) مى‏باشد.

صفحه از 84