توضيح دعاى چهل و دوم صحيفه سجاديه، بانگاهى به كمال علمى قرآن - صفحه 80

صفت در قبال حكم مذكور دارد.» ۱ ؛ در اينجا نيز، تنها كسى مى‏تواند گواه خدا و رسول صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم بر صدق رسالت او باشد (حكم) كه علم كتاب را داشته باشد (وصف) وگرنه شهادت او از روى جهل و خلف مى‏باشد. به علاوه چنين گواهى‏اى لغو و بى‏فايده است و با نصّ كتاب و حكم روشن عقل نيز مخالفت دارد.
به بيانى ديگر، در آيه ياد شده (رعد / 43)، دو شاهد براى راستگويى پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلمذكر شده است:
اول : شهادت خداوند، كه (در دنيا) به واسطه سه عامل صورت مى‏گيرد: 1 ـ نصوص و محكمات قرآنى ؛ كه به صراحت، آن حضـرت را پيامبـر خدا مى‏شناسانـد . 2 ـ علم به ـ متشابهات و مجملات و ظاهر و باطن ـ قرآن، كه خداوند به پيامبرش داده. 3 ـ زمينه‏هاى فطرى و تأييدهاى عقلى كه خداوند (براى دريافت اين حقايق و انطباق با بديهيات فطرى) در وجود انسان‏ها قرار داده است.
دوم : شهادت كسى كه «علم كتاب نزد او است» (رعد / 43) ؛ اعتبار شهادت چنين شخصى، قطعا به دليل علمى است كه خداوند، به طور گسترده و عميق ـ از كتاب (قرآن) ـ به او داده است.
و ـ به اين ترتيب بايد گفت : خداوند، اين شاهد را از ميان انسان‏هاى داناى مؤمن مستحكم ـ از اطرافيان و ياران صديق رسولش ـ برگزيده ؛ علم ژرف و راستين كتاب را به او عطا فرموده است. و سپس به منظور تقويت پيامبرش صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم وى را شاهد رسالت او قرار داده است. آنگاه اعلام مى‏دارد كه: علاوه بر گواهى خودش گواهى او را نيز براى اثبات حقانيّت رسول صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم كافى مى‏شمارد.
ز ـ شناسايى و معرّفى مصداق واقعى و خارجى شخص «من عنده علم الكتاب» (رعد/43) به صورت مستند و متّكى بر قرائن مختلف قرآنى، روايى، عقلى و شواهد تاريخى، مطلبى است كه بايستى در مقاله مستقل ديگرى مورد تحقيق و بررسى دقيق

1.ـ «تعليق حكم به وصف، مشعر بر عليت است» ـ (ر. ك. فيض ۱۳۷۶: ۲۴۶). نيز بنگريد: كتاب‏هاى علم اصول (مفهوم وصف).

صفحه از 84