محمّد صلى الله عليه و آله وسلم» لقب يافته، امرى بس گران و مشكل است.
صحيفه كامله سجّاديّه كه به القابى همچون «الدعاء الكامل»، «دعاء الصحيفة» و «الصحيفة الكاملة» ۱ موسوم گشته، چشمه بىپايانى است كه باران نيايش و مناجات را در سرتاسر عالم و تا دامنه قيامت جارى كرده و جانهاى شيفته و كامهاى تشنه انسانهاى حق طلب و معنويت خواه را به زلال تمنّا، مصفّا گردانده و مشام جانهايشان را از عِطر پاك بندگى الهى و رحمت بىپايان لطف خداوندى انباشته است.
اين كتاب، نخستين نيايشنامه مكتوب جهان اسلامو سوّمين كتاب مقدّس شيعيان است كه از وجود چهارمين امام معصوم صادر گرديده، پنجمين دُرّ ولايت آن را كتابت فرموده، و ششمين كتابى است كه در اسلام تأليف يافته است.
امام زينالعابدين عليه السلام به مقتضاى زمان و با بهترين و زيباترين شيوه ممكن، نيازهاى فطرى انسان را بيان مىكنند، خويشتنِ آدمى را به او مىشناسانند و راه ارتباط و اتصال به خالق بىنياز را به او مىآموزند. بدين ترتيب انسان را در پيوندى وثيق و متين با محبوب و خالق خويش به اوج مىرسانند و از هر چه غير اوست بىنياز مىسازند. از سويى چگونه دعا كردن را مىآموزند و از سوى ديگر در قالب دعا به تعليم دين و اصول اعتقادات دينى، اخلاق و ارزشهاى انسانى، حقوق و ديگر مسائل مذهبى، فرهنگى و اجتماعى مىپردازند.
مراجعه تاريخى به عصر و زمانهاى كه آن حضرت در آن مىزيستهاند و دعاهاى گرانسنگ صحيفه سجّاديّه را در آن دوران القاء فرمودهاند، به خوبى نشان مىدهد كه دين و معرفت دينى در آن دوره با خطرى بزرگ و آفتى سترگ مواجه بوده است. «جمود فرهنگى» و «ركود علمى» حاصل از سيطره زيانبار بنىاميّه بر امّت اسلامى، چنان فضاى تاريكى را پديد آورده بود ۲ كه تنها، يك حركت اجتهادى فكرى و انديشگى جديد
1.ـ ابن شهرآشوب، صحيفه را ششمين كتاب عالم اسلام دانسته و آن را با عنوان «الصحيفة الكاملة» نام مىبرد:«...ثمّ الصحيفة الكاملة عن زينالعابدين.» (معالم العلماء، ص ۳۸).
2.بنگريد به: «جهاد الامام السجّاد عليه السلام »، استاد سيد محمدرضا حسينى جلالى، دارالحديث، قم، ايران، الطبعة الاولى، ۱۴۱۸ هـ ، صفحات ۵۹۶ تا ۷۱۱.