كشف المطالب و فهرست المطالب ناميده مىشوند.
فرهنگ موضوعى قرآن سابقه كهنى ندارد، چرا كه گذشتگان براى موضوعيابى به ذهن خود رجوع مىكردند، چون يا تمامى آيات و يا اكثر آن را حفظ بودند.
تفصيل الآيات نوشته ژول لابوم (متوفى 1876 ميلادى) نويسنده فرانسوى، نخستين فهـرست مـوضوعى قرآن كريم با 350 موضوع است. پس از وى، محمّد فؤاد عبدالباقى ـ كه فهرستنگارى مجموعه حديثى به نام مفتاح كنوز السّنة و كتاب المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الكريم را در كارنامه تحقيقاتى خود دارد ـ 100 موضوع به آن افزود و به زبان عربى ترجمه كرد. در سال 1313 هـ . ق اين كتاب با ترجمه فارسى توسّط اعتمادالسلطنه بازسازى شد و به كشف المطالب معروف شد. پس از آن چندين نفر ديگر به شكلهاى گوناگون و با تغييراتى به چاپ آن پرداختند. در سالهاى اخير، چند فهرست موضوعى قرآن به نامهاى: «فرهنگ موضوعى قرآن مجيد» تدوين كامران فانى و بهاءالدين خرمشاهى و «فروغ بىپايان» تدوين عبدالمجيد معاديخواه و... در موضوعبندى قرآن كريم به چاپ رسيده است.
در نهجالبلاغه نيز موضوعنگارىِ جدّى صورت نگرفته بود كه بحمدالله در سالهاى اخير، شاهد موضوعنگارىهاى گونهگون براى اين كتاب ارزشمند بودهايم، از جمله : «تصنيف نهجالبلاغه» تدوين لبيب بيضون، «خورشيد بىغروب نهجالبلاغه» تدوين عبدالمجيد معاديخواه و «فرهنگ موضوعات كلّى نهجالبلاغه» نوشته محمّد دشتى.
در صحيفه نيز موضوعنگارى در ابتداى مسير مىباشد. كتاب «الدليل الى موضوعات الصحيفة السجّاديّة» كه توسّط محمّد حسين مظفر نگارش يافته و منتشر شده، ابتدايىترين موضوعنگارى و در عين حال دقيق مىباشد.
مركز تحقيقات رايانهاى حوزه علميّه اصفهان، چندين سال است، با استفاده از پژوهشگران خود، اقدام به فهرستنگارى و موضوعيابى صحيفه نموده كه به زودى در چند مجلد به چاپ خواهد رسيد.
ولى اين به معناى پايان كار نيست. محقّقان و دانشمندان اسلامى در جهت موضوعنگارى دقيقِ صحيفه، بايد گامهاى مؤثّرى بردارند.
