اسرار و پيام‏هاى تازه را هموار مى‏كند.
همين خصوصيّات و فوائد، مفسّران را بر آن داشته تا علاوه بر تفسير آيه به آيه، به تفسير موضوعى قرآن روى نمايند. از پيشگامانِ تفسير موضوعى مى‏توان، از علاّمه مجلسى نام برد كه در فصول بحارالانوار، آيات مربوط به آن موضوع را گردآورده و سپس ديد كلى بر آن مى‏افكند و در بعضى از موارد نظرات مفسّران را نقل مى‏كند و در تبيين آيات مى‏كوشد. ^۱
از نمونه‏هاى ديگر تفسير موضوعى، نگارش آيات‏الاحكام توسّط فقيهان و عالمان دينى ^۲ و نيز كتاب‏هايى در مورد جنبه‏هاى علمى قرآن يا قصص قرآن است.
امروزه تفسير موضوعى قرآن بسيار رواج يافته؛ ولى با تمام اين تلاش‏ها و كوشش‏هاى شايانِ تقدير، بايد اعتراف كرد كه هنوز مسأله تفسير موضوعى قرآن در دوران طفوليّت به سر مى‏برد.
در نهج‏البلاغه نيز تلاش‏هايى در زمينه تفسير موضوعى انجام شده. زيباترين كار در اين زمينه تلاش علاّمه محمّدتقى تسترى با نگارش كتاب «بهج الصباغة فى شرح نهج‏البلاغة» مى‏باشد. اين اثر گران‏مايه كه شرحى زيبا بر نهج‏البلاغه است، توانسته عبارات متفرّق حضرت على عليه ‏السلام در يك موضوع را كنار هم نهد، و بدين ترتيب نكاتى را شرح دهد كه از چشم شارحان قبلى نهج‏البلاغه، پنهان مانده است.
صحيفه سجّاديه شروح فراوانى دارد. ولى هيچ يك از شارحان به صورت موضوعى، صحيفه سجّاديه را به نگارش شرح نيازموده و صحيفه سجّاديه، در اينجا نيز ـ مانند بسيارى از موارد ـ در انزوا زيسته و هيچ عالمى در زمينه شرح موضوعى صحيفه سجّاديه اثرى ارائه نكرده است.