به خوانندگان گرامى، تذكّر مىدهد كه معارف دينى، نظرى و تئورى محض نيست و اعمال دينى و حركت بر اساس دستورات شرعى، تاثير فراوانى در دريافت معارف والاى الهى دارد. پس گمان نشود كه هر كس وارد حوزه معارف دينى شود، بايد همانگونه از آنها بهره گيرد كه مؤمنان كامل و عالمان زاهد و عامل، از آنها بهره مىبرند.
معناى ذات
«ذات» در كلام عرب مؤنث «ذو» است. در لسان العرب مىگويد:
«قال الليث في تأنيث ذو، ذات تقول: هي ذات مال». ۱
«ذو» را به معناى صاحب گرفته است. پس «هي ذات مال» يعنى «او صاحب مال است». جمع ذات، ذوات است.
در همان كتاب مىگويد:
«ذاتَ صباحٍ»و «ذات يومٍ» يعنى وقت صبح. «لأنّ ذا و ذات يراد بهما وقتٌ مضاف إلى اليومِ و الصباحِ» زيرا ذا و ذات، به معناى وقت است كه به روز و صبح اضافه شده است.
ذات در آيه شريفه وَأَصْلِحُوا ذاتَ بَيْنِكُمْ۲ به معناى حالت گرفته شده است. و عبارت «اللهم أصلح ذات البين» به « أصلح الحال الّتي بها يجتمع المسلمون» معنا شده است. و در آيه ذات اليمين...و ذات الشمال گفته كه مراد، جهت يمين و شمال است. و در ادامه مىگويد: «ذات الشيء حقيقته و خاصّته». ۳
و فيّومى گويد:
ذات الشيء بمعنى حقيقته و ماهيّته...و قد صار استعمالها بمعنى نفس الشيء عرفاً مشهوراً...و قال الحجّة في قوله تعالى:عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِذات الشيء نفسه...و قال المهدوي في التفسير: النفس في اللغة على معان: نفس الحيوان و
