مرورى بر احاديث معرفت خدا (1) - صفحه 35

او بپذيرند و ايمان به او بياورند و در برابر او تسليم شوند. ۱ در آينده، باز هم در اين زمينه گفت و گو خواهد شد.

2 ـ 5 ـ حديث پنجم

امام سجاد عليه ‏السلام در دعايى كه به ابوحمزه ثمالى آموخت، به درگاه الهى عرضه مى‏دارد:
بِكَ عَرَفْتُكَ وَ أَنْتَ دَلَلْتَنِي عَلَيْكَ وَ دَعَوْتَنِي إِلَيْكَ وَ لَوْ لا أَنْتَ لَمْ أَدْرِ مَا أَنْت۲تو را به خود تو شناختم و تو مرا به خود راهنمايى كردى و به سوى خود خواندى. و اگر تو نبودى، من تو را نمى‏شناختم.

2 ـ 6 ـ حديث ششم

امام سجاد عليه ‏السلام در دعاى روز چهاردهم ماه رمضان بيان مى‏دارد:
يَا رَبِّ بِكَ عَرَفْتُكَ، وَ أنتَ دَلَلْتَني، وَ لَوْلا أنْتَ مَا دَريتُ مَنْ أنْتَ۳

2 ـ 7 ـ حديث هفتم

امام حسن عليه ‏السلام عرض مى‏كند:
إلهِي بِكَ عَرَفْتُكَ، وَ بِكَ اهْتَدَيْتُ إلى أمرِكَ، وَ لَوْلا أنْتَ لَمْ أدْرِ مَا أنْتَ۴
در اين چند روايت به صراحت بيان شده است كه اگر خداى تعالى خود را به بندگانش معرفى نمى‏كرد، «خودِ خدا» را كسى نمى‏شناخت. يعنى راهى براى احدى نسبت به معرفت خداى سبحان وجود نداشت. اين روايات، احاديث ديگرى را تأييد

1.ـ كافى ۱ / ۱۶۴.

2.ـ بحار الانوار ۹۶ / ۸۲، اقبال الاعمال ۱ / ۱۵۷، صحيفه سجاديه جامعه / ۲۱۴.

3.ـ اقبال الاعمال ۱ / ۲۹۱. اين دعا در صحيفه سجاديّه جامعه / ۲۴۸ به اين صورت نقل شده است: «إلهِي وَ سَيِّدِي بِكَ عَرَفْتُكَ، وَ بِكَ اهْتَدَيْتُ إلى سَبيلِك، وَ أنْتَ دِليلِي عَلى مَعْرِفَتِكَ، وَ لَوْلا أنْتَ مَا عَرَفْتُ تَوْحِيدَكَ، وَ لا اهْتَدَيْتُ إلى عِبادَتِكَ.»

4.ـ بحارالانوار ۹۴ / ۱۹۰.

صفحه از 61