مرورى بر احاديث معرفت خدا (1) - صفحه 36

مى‏كند كه براساس آنها، معرفت، فعل خدا است. ۱ همچنين با آياتى سازگار است كه تصريح دارد حتى پيامبر هم نمى‏تواند انسان را به خدا هدايت كند. ۲ در اينجا اين پرسش پيش مى‏آيد كه آيا پيامبران و امامان عليهم ‏السلام وسيله معرفت خدا هستند يا نه؟ در اين مورد بعداً بحث خواهيم كرد.

2 ـ 8 ـ حديث هشتم

امام سجاد عليه ‏السلام در دعاى تحميد عرض مى‏كند:
وَالْحَمْدُ لِلّهِ عَلى مَا عَرَّفَنا مِن نَفْسِهِ وَ الْهَمَنا مِنْ شُكْرِهِ.۳

2 ـ 9 ـ حديث نهم

امير المؤمنين عليه ‏السلام از خداى سبحان مى‏خواهد:
فَأَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِي ظَهَرْتَ بِهِ لِخَاصَّةِ أَوْلِيَائِكَ فَوَحَّدُوكَ وَ عَرَفُوكَ فَعَبَدُوكَ بِحَقِيقَتِكَ، أَنْ تُعَرِّفَنِي نَفْسَكَ لأُقِرَّ لَكَ بِرُبُوبِيَّتِكَ عَلَى حَقِيقَةِ الْإِيمَانِ بِكَ. وَ لا تَجْعَلْنِي يَا إِلَهِي مِمَّنْ يَعْبُدُ الاسْمَ دُونَ الْمَعْنَى. وَ الْحَظْنِي بِلَحْظَةٍ مِنْ لَحَظَاتِكَ تُنَوِّرُ بِهَا قَلْبِي بِمَعْرِفَتِكَ خَاصَّة....۴به حقّ اسمى كه با آن به اولياى خاص خويش ظاهر شدى، آنگاه يگانگى تو را پذيرفتند و تو را شناختند و به حقيقت تو، عبادتت كردند، از تو مى‏خواهم كه خود را به من بشناسانى تا با ايمان حقيقى به حضرتت، به ربوبيّت تو اقرار و اعتراف كنم. خداوندا ! مرا از كسانى قرار مده كه اسم را بدون معنا مى‏پرستند. به من، با توجهى از توجّهاتت بنگر تا دلم را به شناخت خود روشن كنى...
امام اميرالمؤمنين عليه ‏السلام در اين حديث شريف، به صراحت بيان كرده است كه خداوند به اسامى، خودش را ظاهر مى‏كند. و اين، فعل خداست نه اينكه خاصيّت لازم اسماى

1.ـ در بحثى مستقل به اين موضوع خواهيم پرداخت

2.ـ قصص / ۵۶، يونس / ۴۳.

3.ـ صحيفه سجاديّه جامعه / ۱۸.

4.ـ بحارالانوار ۹۴ / ۹۶.

صفحه از 61