پژوهشى در نسخه شهيد اول از صحيفه سجاديه - صفحه 100

بهبهانى در كتاب «الشريعه الى استدراك الذريعه» در معرفى آن گفته كه اين مجموعه، از جهت قدمت نسبت به ساير مجموعه‏ها ممتاز است، چرا كه قديمترين تاريخ موجود در اين مجموعه، ذوالقعده 851 هـ است. در اين مجموعه ملحقات صحيفه سجاديه به خط اين عالم جليل وجود دارد. طباطبايى اظهار مى‏دارد كه اين مطالب از روى خط عميد الرؤساء كتابت شده است. ۱
2 ) نسخه شهيد ثانى زين الدين على بن احمد شامى (متوفاى 965 هـ) كه از روى نسخه شهيد اول نگارش يافته و در آن طرق روايى صحيفه را ذكر كرده است.
نسخه شهيد ثانى در اختيار علامه مجلسى بوده كه وى، همه اين طرق و تمامى مطالب موجود در آن و مقابله‏هاى شهيد اول را كه به خط شهيد ثانى بوده ذكر كرده است. از جمله اين مطلب را از آن نسخه آورده است: «اين نسخه، از روى نسخه شيخ و مولايمان ابوعبدالله شهيد محمدبن مكى مقابله و مضبوط گشته است، به دفعات متعدد كه اولين بار در سال كتابت، دومين بار سال 44 (يعنى 944) و سومين مرتبه سال 954 مى‏باشد.» ۲
نسخه‏اى از صحيفه به خط شهيد ثانى در كتابخانه مدرسه نواب به شماره 13 (ادعيه) موجود است. فهرست‏نگار در توصيف آن مى‏گويد: «اين نسخه به خط نسخ معرّب به خط به ابن حاجّه زين الدين بن على است كه در سال 930 هـ نوشته شده.» ۳ شهيد نسخه خود را سال 930 هـ ـ برحسب آنچه كه مجلسى در بحارالانوار گفته ـ نگاشته است.
نسخه‏اى ديگر از آن در كتابخانه آيه‏الله مرعشى به شماره 13140 موجود است كه از روى نسخه سديد نوشته شده يا با آن بدون واسطه مقابله شده است و هر آنچه در نسخه شهيد آمده بعينه در آن نيز آمده است. محمدبن فقيه ابراهيم آن را در ربيع‏الاول 853 هـ استنساخ كرده و بار ديگر محمدبن حسن حسينى عيناثى از علماى قرن 11 و صاحب كتاب المواعظ العدديه آن را با نسخه شهيد ثانى مقابله كرده و تمامى مطالب آن نسخه را

1.ـ الشريعه الى استدراك الذريعه ۱: ۲۵۱، شماره ۴۸۳.

2.ـ بحارالانوار ۱۰۸: ۱۳۳ ـ ۱۳۴.

3.ـ فهرست مدرسه نواب، ص ۵۵۳.

صفحه از 108