مبحث اول: اعتبار صحيفه سجاديه
بحث در اين زمينه چند بخش دارد:
1 ـ 1. اعتبار صحيفه از جهت شهرت
1 ـ 2. از جهت متن
1 ـ 3. از حيث روايت
تفصيل اين مباحث را بايد در جاى ديگرى مطرح كرد كه در اين زمينه، مقالات متعددى در مجلات و كتب مستقل و مفصل نشر يافته است. لذا تكرار آنها در اينجا ضرورت ندارد. در اين مقاله در حد بضاعت خود، زبده آنچه را كه در اين باب گفته شده مىآوريم تا ذكرش خالى از فايده نباشد و تا حد امكان مىكوشيم به مطالبى بپردازيم كه در اغلب نگارشها و كتب، چندان مطرح نشده است، بدان اميد كه خواننده، از خلال آنچه ديگران نوشتهاند و ما بدان خواهيم پرداخت، به نتيجهاى اتمّ و اكمل برسد.
1 ـ 1. اعتبار صحيفه، از جهت انتساب به امام سجاد عليه السلام و شهرت بين علما
در اين زمينه، كلام ابن ادريس (م 598 هـ) ما را بس است كه در مقدمه شرح صحيفه مىگويد: «صحيفه سجاديه، بزرگترين شفابخشى است كه اهل تعبّد براى درمان خود از آن كمك مىگيرند.» ۱ اين سخن، شهرت صحيفه و اهتمام علما بدان را در آن زمان مىنماياند.
ميرداماد (م 1041 هـ) مىگويد: «صحيفه كريمه سجاديه مسمّى به انجيل اهل بيت و زبور آل رسول، به تواتر نقل شده است، مانند ساير كتابهايى كه نسبت آنها به مصنفّاتشان متواتر است. در اين ميان، ذكر اسناد فقط براى بيان طريق نقل حديث و اجازه روايت آن است كه اين قضيه در بين مشايخ اجازات سنّت، جريان دارد.» ۲
سيد على خان مدنى شارح صحيفه سجاديه (م 1120 هـ) مىنويسد: «انتساب صحيفه
1.ـ الذريعه ج ۱۳، ص ۳۵۸، رقم ۱۳۲۶.
2.ـ شرح صحيفه، ميرداماد، ص ۵۶.