پژوهشى در نسخه شهيد اول از صحيفه سجاديه - صفحه 69

در كتب خود از آن نقل مى‏كنند؛ شخصيت‏هايى چون شيخ الطائفه طوسى (م 460هـ) در كتابهاى مصباح المتهجّد كبير و صغير خود، شيخ قطب الدين راوندى (م 573هـ) در كتاب سلوة الحزين و تحفة العليل، سيد على ابن طاوس (م 664) در كتب دعايى خود، شهيد اول محمدبن مكى (م 786 هـ) در كتاب المزار، ابراهيم‏بن على كفعمى (م 905 هـ) در بلد الامين و شخصيتهاى برجسته ديگر. اين همه نقل، شاهد صادقى است بر صحت انتساب متن اين اثر به امام عليه ‏السلام از ديد بزرگان و شخصيت‏هاى شيعه.

1 ـ 3. اعتبار صحيفه از حيث روايت ۱

چنانكه گفتيم، علما و محدّثان، نسل اندر نسل و در هر طبقه به روايت و درايت اين صحيفه مباركه اهتمام و عنايت داشتند.
ميرداماد (م 1041 هـ) مى‏گويد: «اسانيد طرق مشايخ و اساتيد فن ـ رضوان الله تعالى عليهم ـ كه صحيفه را نقل كرده‏اند، متواتر است و البته شكل‏هاى نقل ايشان گونه‏گون مى‏باشد.» ۲
افندى (ق 12) اظهار مى‏دارد: «ما شمارى از نسخه‏هاى صحيفه سجاديه را يافتيم كه به طرق غير مشهور روايت شده كه به ده طريق مى‏رسد.» ۳ سپس هشت طريق را ذكر مى‏كند.
مولى محمد تقى مجلسى (م 1070 هـ) بعد از ذكر برخى از طرق صحيفه مى‏نويسد: «آنچه كه من از اسانيد غير مشهوره صحيفه ديده‏ام، بيش از آن است كه به شماره آيد و بى‏ترديد، اين اثر از آنِ سيدالساجدين عليه ‏السلام است. اما از جهت اِسناد به مانند قرآن مجيد (روشن و قطعى) است و از طرق زيديه نيز به تواتر نقل شده است...» ۴
در جاى ديگر، مولى محمد تقى مجلسى در مورد شمار اسانيد صحيفه مى‏نويسد كه

1.ـ راجع به راويان صحيفه كه شهيد اوّل از آنان نقل كرده و كسانى كه از شهيد روايت كرده‏اند، بحث خواهدشد.

2.ـ شرح صحيفه سجاديه، ص ۵۶.

3.ـ صحيفه ثالثه سجاديه، ص ۱۱.

4.ـ بحارالانوار، ج ۱۱۰، ص ۵۹، صورت ۴۱.

صفحه از 108