پژوهشى در نسخه شهيد اول از صحيفه سجاديه - صفحه 70

تعداد آنها به پنجاه هزار سند و 100 اِسناد مى‏رسد. ۱
مخفى نماند كه مقصود از اين تعداد، تعداد مشايخ اجازات است و نه راويان اصلى صحيفه؛ چرا كه حتى تا امروز ـ يعنى سال 1426 هـ ـ روايات مختلفى در ضمن صحيفه‏هاى متفاوتى، در كتابخانه‏ها يا اجازات يافت مى‏شود كه راويان آنها به اين شخصيت‏ها منتهى مى‏شوند:
اول: حسين بن اشكيب مروزى از اصحاب امام هادى و امام عسكرى عليهماالسلام. ۲
دوم: على بن مالك، به روايت از احمدبن عبدالله، از محمدبن صالح. ۳
سوم: على بن حماد بن علاء. ۴
چهارم: ابو عيسى عبيدالله بن فضل بن محمد بن هلال نبهانى. ۵

1.ـ همان، ص ۶۱.

2.ـ نسخه‏اى از آن را كه ميرزا عبدالله افندى اصفهانى ديده و در صحيفه ثالثه ص ۱۱ از آن خبر داده، نسخه‏اى نفيس و كهن، به خط ابن مقله خطاط مشهور عصر عباسى بوده است. علامه محقق سيد محمد على روضاتى حفظه الله، نسخه‏اى از اين روايت در اختيار دارد كه آن را محمد باقر حسينى سلطانى شوشترى در سال ۱۱۲۳ هـ به دستور سلطان حسين صفوى به نگارش درآورده و مركز تحقيقات كامپيوترى حوزه علميه اصفهان به تحقيق سيد احمد سجادى همراه با تقريظ علامه مذكور به چاپ رسانده است.

3.ـ نسخه‏اى از آن در كتابخانه آستان قدس رضوى به شماره ۱۲۴۰۵ موجود است. اين نسخه را حسن بن ابراهيم الزامى در سال ۴۱۶ هـ كتابت كرده كه قديمى‏ترين نسخه موجود از صحيفه است. استاد كاظم مدير شانه‏چى در مشهد مقدس، آن را تحقيق و منتشر كرده است. نسخه ديگرى در كتابخانه آيه‏الله مرعشى قم به شماره ۳۶۸۵ وجود دارد كه آن نيز، نسخه‏اى قديمى و به نسخ معرب است. در برگه ۲۱ اين نسخه آمده است: «بلغ عند مستجمع العلوم شيخ الاسلام و المسلمين زين الملة و الدين مدّظله و أيّده الله تعالى.» از اين عبارت معلوم مى‏شود كه مراد، شهيد ثانى زين‏العابدين بن على عاملى (شهيد به سال ۹۶۵ هـ) است. اين نسخه را علامه سيد محمد حسين حسينى جلالى در قم همراه با تحقيقات و توضيحات لازم و مقدمه‏اى در خور منتشر كرده است.

4.ـ علامه مجلسى در اجازات بحارالانوار ج ۱۰۹، ص ۱۰۱ و آقا بزرگ تهرانى در ذريعه، ج ۱، ص ۲۳۱ از آن ياد كرده‏اند.

5.ـ اگر اين گفته صحيح باشد، نسخه‏اى از آن در كتابخانه اياصوفيا استانبول به شماره ۲۸۱۹ موجود است.

صفحه از 108