پژوهشى در نسخه شهيد اول از صحيفه سجاديه - صفحه 77

نسخه من ساقط شده بود، درنتيجه شصت و چند باب را نگاه داشتم.» ۱
با اين همه، دعاهاى موجود از صحيفه كه از طريق روايت مشهور به ما رسيده، پنجاه و چهار دعا است. اين نكته، جاى تأمل دارد.
علت ديگر فقدان برخى از دعاهاى صحيفه به كاتبان يا راويان مربوط مى‏شود. اين مسأله از نسخه‏اى از صحيفه به روايت على بن مالك، كه استاد محقق سيد محمد حسين جلالى تحقيق و منتشر كرده برمى‏آيد كه تعداد ادعيه آن چهل و يك دعاست. ۲
در مقابل، در چاپ ديگرى از صحيفه به روايت همان راوى يعنى على بن مالك كه مرحوم استاد كاظم مديرشانه‏چى منتشر كرده، مى‏بينيم كه در آن سى و هشت دعا آمده است و اين به وضوح دلالت بر آن دارد.
3 ـ 2 . حديث شريف، از ابتداى پيدايش تا زمان حكومت عمربن عبدالعزيز، دستخوش تغييرات متفاوت و مختلف شد، از جمله آنكه در برخى مقاطع تاريخ صدر اسلام، نقل همه احاديث يا برخى از آنها ممنوع گرديد. درنتيجه قضاياى عجيب و غريبى بر حديث گذشت، از جمله : سوزاندن، به آب افكندن و در خاك كردن احاديث و غير آن. در خلال اين مدت طولانى، به خاطر ترس و يا اطاعت از حكومت، نقل و رواج احاديث، متروك و مهجور شد. اين عامل در فقدان و ضايع شدن بخشى از احاديث مؤثر بود. علاوه بر آن، در پى عارض شدن فراموشى و نسيان بر حفّاظ حديث، به اجمال يا تفصيل، برخى احاديث نقل به معنى شد و بطور كلى آثار و تبعات سوئى را بجاى گذاشت... ۳
ممنوعيت نقل احاديث ـ بويژه در مورد شيعيان آل محمد عليهم ‏السلام ـ به شدّت اجرا مى‏شد. هركس صفحات تاريخ را مطالعه كند، بالعيان آن را مى‏بيند: كتابهاى شيعه را ـ به

1.ـ بنگريد به: مقدمه صحيفه سجاديه.

2.ـ در مبحث روايتهاى صحيفه، از نسخه‏اى كه از طريق على بن مالك روايت شده ذكرى به ميان آمد.

3.ـ البته اين نكات، از ارزش و حجيت و اعتبار حديث نمى‏كاهد، چرا كه حفّاظ و محدثان بزرگ كه اعتقادى به ممنوعيت حديث نداشتند، احاديث را حفظ و نگهدارى كرده و محافظت از احاديث را ـ چه به صورت كتابت يا حفظ در سينه ـ نصب العين خود قرار داده بودند، بويژه شاگردان مكتب وحى و پيروان اهل بيت عليهم ‏السلام .

صفحه از 108