نظر من، الجامع از كتابهاى ديگر مهمتر است. ولى اينها مقدمات است. يعنى يك قسمتى از يك سوره را ـ كه مربوط به قيامت است ـ آورده، چه در مورد بهشتش باشد، چه درباره جهنمش. ولى ما اينطور نكرديم. مرحله بالاتر، اين است كه آيات را به ترتيب ريز موضوع مرتّب كنيم، كه در كتاب «المدخل الى التفسير الموضوعى» چنين كردهايم.
]سه نكته از آيات قرآن ]
در اين ماه مبارك رمضان، خداوند به من عنايت كرد كه به سه نكته متنبّه شدم كه وقتى مراجعه به كتابها كردم، ديدم بى نظير است.
نكته اول ـ آيهاى معروف است كه تمام مفسّران شيعه و سنّى درباره آن نوشتهاند: «و يطعمون الطعام على حبّه مسكينا ويتيما و اسيرا». كتابهاى ادبى، كتابهاى تفسير روايى، كتابهاى لغوى، كتابهاى تحقيقى و فلسفى، تفاسير جامع مثل تفسير آقاى طباطبايى و مجمع البيان را مطالعه بفرمائيد. ببينيد آيا واقعا واژهاى براى كلمه «على» در عبارت يطعمون الطعام على حبه دارند؟ درباره اينكه ضمير «حبّه» به چه كسى بر مىگردد، مطلب دارند. براى يطعمون هم دارند. ولى سه تا واژه نظير اين آيه در قرآن فقط در يك مورد است. معجمها را مطالعه كرديم، ديديم واقعا همينطور است. من، اين را مىگويم، نه از باب اينكه كشف براى خودم شده است. بلكه از باب مطلب كه «على» در قرآن ـ در عبارت «يطعمون الطعام على حبّه » ـ چه معنايى مىدهد، حتى در تفسير آقاى طباطبايى هم نيست. آن را به بزرگانى عرضه كردم و آنها قابل تقدير دانستند.
نكته دوم ـ آخرين آيه سوره فتح، كلمهاى دارد كه يك مبنا را باطل كرده است و برخى از سنىها اعتراف كردهاند كه ما عدول كردهايم از مذهب تسنن به تشيع، براى اين يك كلمه در آيه قرآن: «وعدالله الذين آمنوا و عملوا الصالحات منهم مغفرةً و اجرا عظيما». دقت بفرمائيد. كلمه «مِنهُم» چه كار مىكند؟ خدا در مورد «والذين معه» چه توصيفى دارد؟ يعنى همه كسانى كه با پيغمبر بودند، اينها «اشداء على الكفار»، «رحماء بينهم»، «يبتغون فضلاً من الله» و... همه را ذكر مىكند.
برخى از افراد مىپندارند كه به دليل اين عبارات، به صريح قرآن، تمام صحابه پيغمبر