گزارشى از مصاحبه با آيت‏ الله سيد محمّدباقر موحّد ابطحى - صفحه 135

نظر من، الجامع از كتابهاى ديگر مهم‏تر است. ولى اين‏ها مقدمات است. يعنى يك قسمتى از يك سوره را ـ كه مربوط به قيامت است ـ آورده، چه در مورد بهشتش باشد، چه درباره جهنمش. ولى ما اين‏طور نكرديم. مرحله بالاتر، اين است كه آيات را به ترتيب ريز موضوع مرتّب كنيم، كه در كتاب «المدخل الى التفسير الموضوعى» چنين كرده‏ايم.

]سه نكته از آيات قرآن ]

در اين ماه مبارك رمضان، خداوند به من عنايت كرد كه به سه نكته متنبّه شدم كه وقتى مراجعه به كتابها كردم، ديدم بى نظير است.
نكته اول ـ آيه‏اى معروف است كه تمام مفسّران شيعه و سنّى درباره آن نوشته‏اند: «و يطعمون الطعام على حبّه مسكينا ويتيما و اسيرا». كتابهاى ادبى، كتابهاى تفسير روايى، كتابهاى لغوى، كتابهاى تحقيقى و فلسفى، تفاسير جامع مثل تفسير آقاى طباطبايى و مجمع البيان را مطالعه بفرمائيد. ببينيد آيا واقعا واژه‏اى براى كلمه «على» در عبارت يطعمون الطعام على حبه دارند؟ درباره اينكه ضمير «حبّه» به چه كسى بر مى‏گردد، مطلب دارند. براى يطعمون هم دارند. ولى سه تا واژه نظير اين آيه در قرآن فقط در يك مورد است. معجم‏ها را مطالعه كرديم، ديديم واقعا همين‏طور است. من، اين را مى‏گويم، نه از باب اينكه كشف براى خودم شده است. بلكه از باب مطلب كه «على» در قرآن ـ در عبارت «يطعمون الطعام على حبّه » ـ چه معنايى مى‏دهد، حتى در تفسير آقاى طباطبايى هم نيست. آن را به بزرگانى عرضه كردم و آنها قابل تقدير دانستند.
نكته دوم ـ آخرين آيه سوره فتح، كلمه‏اى دارد كه يك مبنا را باطل كرده است و برخى از سنى‏ها اعتراف كرده‏اند كه ما عدول كرده‏ايم از مذهب تسنن به تشيع، براى اين يك كلمه در آيه قرآن: «وعدالله الذين آمنوا و عملوا الصالحات منهم مغفرةً و اجرا عظيما». دقت بفرمائيد. كلمه «مِنهُم» چه كار مى‏كند؟ خدا در مورد «والذين معه» چه توصيفى دارد؟ يعنى همه كسانى كه با پيغمبر بودند، اينها «اشداء على الكفار»، «رحماء بينهم»، «يبتغون فضلاً من الله» و... همه را ذكر مى‏كند.
برخى از افراد مى‏پندارند كه به دليل اين عبارات، به صريح قرآن، تمام صحابه پيغمبر

صفحه از 148