مبانى اخلاقى در صحيفه سجاديه - صفحه 83

3 ـ راه‏هاى تعالى معنوى

صحيفه سجاديه، در كلمه كلمه خود، راهكارهايى براى تعالى معنوى انسان عرضه مى‏دارد. از اين رو، در پىِ يافتن اين راه‏ها، بايد به بازخوانى اين نامه نامدار آسمانى پرداخت و از هر كلامى شيوه نامه‏اى استخراج كرد. بديهى است كه اين بازخوانى، «يك زبان خواهد به پهناى فلك»، كه با اختصار اين نوشتار، سازگار نيست. ولى به اقتضاى كوتاهى مجال و مقال، تنها به چند راه اشاره مى‏شود.

3 ـ 1 . قرآن

براساس حديث متواتر ثقلين، امام سجاد عليه ‏السلام ، خود، تالىِ قرآن است و كلام او همواره همراه آن تا روز قيامت است. براساس احاديث ديگر، حضرتش در شمار سلسله‏اى است كه به تبيين حقايق قرآن مى‏پردازند. از اين رو، بهترين توصيف را از قرآن ارائه مى‏كند.
برخى از ويژگى‏هايى كه در كلام امام سجاد عليه ‏السلام در وصف قرآن مى‏خوانيم، چنين است:
برتر از تمام كتاب‏هاى آسمانى؛ جداكننده حلال و حرام الهى؛ نورى كه به پيروىِ آن، از ظلمت‏هاى گمراهى و جهالت مى‏توان راه يافت؛ شفا براى كسى كه به سخن آن گوش جان سپارد؛ ميزانى استوار كه همواره به حق سخن مى‏گويد؛ رايت نجات براى كسى كه در پى آن برود؛ نگاهبان انسان از تلبيس ابليس و وسوسه‏هاى درون؛ دوركننده بشر از پليدى‏هاى ضدّ اخلاقى؛ پيشواى انسان به سوى رضوان و جنان خدا (دعاى 42).
البتّه به دليل همين ويژگى‏هاست كه: بايد حقّ قرآن را پاس داريم؛ آيات آن را بر دل بنشانيم؛ به رشته آن چنگ بزنيم و از آن جدا نشويم؛ در سايه سار آن آرام گيريم؛ در پرتو نور آن راه پوييم و هدايت را در غير آن نجوييم (دعاى 42).
بديهى است كه خداوند، قرآن را بر پيامبرش صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم بطور «مجمل» فروفرستاده است. پس در اين ميان، علم قرآن را بايد از كسانى بجوييم كه خداوند، علم تبيين آن را به آنها داده است، يعنى: رسول خدا، محمد صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلمكه خداى سبحان، علم تبيين كتاب را به گونه

صفحه از 92