3 ـ راههاى تعالى معنوى
صحيفه سجاديه، در كلمه كلمه خود، راهكارهايى براى تعالى معنوى انسان عرضه مىدارد. از اين رو، در پىِ يافتن اين راهها، بايد به بازخوانى اين نامه نامدار آسمانى پرداخت و از هر كلامى شيوه نامهاى استخراج كرد. بديهى است كه اين بازخوانى، «يك زبان خواهد به پهناى فلك»، كه با اختصار اين نوشتار، سازگار نيست. ولى به اقتضاى كوتاهى مجال و مقال، تنها به چند راه اشاره مىشود.
3 ـ 1 . قرآن
براساس حديث متواتر ثقلين، امام سجاد عليه السلام ، خود، تالىِ قرآن است و كلام او همواره همراه آن تا روز قيامت است. براساس احاديث ديگر، حضرتش در شمار سلسلهاى است كه به تبيين حقايق قرآن مىپردازند. از اين رو، بهترين توصيف را از قرآن ارائه مىكند.
برخى از ويژگىهايى كه در كلام امام سجاد عليه السلام در وصف قرآن مىخوانيم، چنين است:
برتر از تمام كتابهاى آسمانى؛ جداكننده حلال و حرام الهى؛ نورى كه به پيروىِ آن، از ظلمتهاى گمراهى و جهالت مىتوان راه يافت؛ شفا براى كسى كه به سخن آن گوش جان سپارد؛ ميزانى استوار كه همواره به حق سخن مىگويد؛ رايت نجات براى كسى كه در پى آن برود؛ نگاهبان انسان از تلبيس ابليس و وسوسههاى درون؛ دوركننده بشر از پليدىهاى ضدّ اخلاقى؛ پيشواى انسان به سوى رضوان و جنان خدا (دعاى 42).
البتّه به دليل همين ويژگىهاست كه: بايد حقّ قرآن را پاس داريم؛ آيات آن را بر دل بنشانيم؛ به رشته آن چنگ بزنيم و از آن جدا نشويم؛ در سايه سار آن آرام گيريم؛ در پرتو نور آن راه پوييم و هدايت را در غير آن نجوييم (دعاى 42).
بديهى است كه خداوند، قرآن را بر پيامبرش صلى الله عليه و آله وسلم بطور «مجمل» فروفرستاده است. پس در اين ميان، علم قرآن را بايد از كسانى بجوييم كه خداوند، علم تبيين آن را به آنها داده است، يعنى: رسول خدا، محمد صلى الله عليه و آله وسلمكه خداى سبحان، علم تبيين كتاب را به گونه