حاشيه ابن ادريس بر صحيفه سجاديه - صفحه 102

حاشية ابن ادريس على الصحيفة السجادية». با توجه به عنايت ويژه‏اى كه ابن ادريس حلى به صحيفه سجاديه داشته، مى‏توان مطمئن شد كه مراد وى از ابن ادريس، همان محمد بن منصور بن احمد ادريس حلى مشهور است.
اهتمـام بـه مباحـث لغـوى، از ديگـر قرايـن است. چـرا كه ابـن ادريس در كتاب مشهـور خـود ـ السرائر ـ به مباحث لغوى پرداخته و در اين مسأله، از كتب فراونى چون الأبواب اصمعى، المجمل ابن فارس، الجمهرة ابن دريد، الكامل و الاشتقاقات مبرد، العين فراهيدى، النوادر ابن الاعرابى و به طور خاص از الصحاح جوهرى بهره برده است.
در شرح لغات صحيفه‏ى سجاديه، تنها منبع مورد استفاده‏ى ابن ادريس، كتاب الصحاح است و اين عنايت ويژه به كتاب الصحاح، در السرائر نيز به چشم مى‏خورد.

6 ـ 2. روش ابن ادريس

ابن ادريس خود در مقدمه كتاب، هدف از تأليف اين كتاب را اين گونه بيان مى‏دارد:
«كان‏فيها الفاظ لغوية لكل‏احد لا تفهم‏و كلمات يحتاج‏فى فهم معانيها الى ان يترجم،فكتبت»
بنابراين ابن ادريس با شرح آن دسته از مفردات و كلماتى در صحيفه سجاديه كه فهم آن براى عموم مشكل است، با توضيحى مجمل و روان ـ آن هم براساس ترتيب ادعيه و خارج از هرگونه شيوه‏هاى معمول معجمى ـ اقدام به نگارش اين اثر پرداخته است.
در اين رساله، حدود 600 لغت در قالب 54 دعا ـ البته به غير از دعاى شماره 11 و 38 ـ توضيح و تفسير شده است.
ابن ادريس در بيان لغت مورد نظر، خود را محدود به ذكر عين كلمه موجود در صحيفه نكرده و گاهى با بيان مصدر و يا شكل فعلى و يا اسمى لغت، به شرح و توضيح آن پرداخته است.
تنها مصدر لغوى كه ابن ادريس از آن در نگارش اين اثر بهره برده، كتاب «الصحاح فى اللغة» جوهرى است. وى در مقدمه‏ى اين كتاب بيان مى‏دارد كه آن دسته از توضيحاتى كه از خود اوست، با رمز (سين) و آن چه كه از مصادر ديگر بهره برده، به گونه‏اى رمزى،

صفحه از 104