محمد بن حسن بن على بن محمد بن حسين بن عبدالسلام بن عبدالمطلب معروف به شيخ حر عاملى (1033 ـ 1104 ق) در سنهى 1053 قمرى تأليف كتابى با نام «صحيفه سجاديه ثانيه» را به انجام رسانيد. ۱ وى نام اين اثر را «اخت الصحيفة» ۲ ناميد و جالب توجه است كه در نسخهى يمنى آتى الذكر نيز عنوان «الصحيفة الصغرى» به اين كتاب داده شده است.
از بررسى مستدركات صحيفه به دست مىآيد كه نقطهى آغازين نهضت بزرگ مستدركنويسى صحيفه سجاديه، كتاب شيخ حر عاملى است و نويسندگان هر كدام از مستدركات ديگر خود در مقدمهى كتاب خود اذعان نمودهاند كه هدفشان تكميل كار شيخ حر عاملى بوده است:
ميرزا عبداللّه افندى در مقدمهى صحيفهى سجاديه ثالثه به اين نكته اشاره كرده است. ۳
سيد محسن امين نيز در ابتداى كتاب خود «الصحيفة السجادية الخامسة» انگيزه تأليف كتاب خود را بدينگونه بيان مىدارد كه دعاهايى از امام سجاد عليه السلام يافته كه در صحيفه كامله و مستدرك شيخ حرّ عاملى نبوده است.
وى در همين مقدمه، به نسخه يمنى ـ كه در مورد آن سخن خواهد رفت ـ اشاره كرده است. ۴
آقاى حكيم دركتاب خود ص 174 ـ 177، به چاپهاى مختلف و 11 نسخه خطى از اين كتاب اشاره كرده است. در اين گفتار كوتاه، نسخهاى از يمن كه در اختيار مرحوم سيد محسن امين بوده، معرفى مىشود.
اين نسخه 101 برگ دارد و با حواشى سيد محسن امين عاملى آراسته است.
آغاز: بسم اللّه الرحمن الرحيم، و بعد فيقول الفقير الى اللّه الغني محمد بن الحسن
1.ـ الذريعة: ۱۵ / ۱۹.
2.ـ الصحيفة السجادية الثانية: ۲۳.
3.ـ الصحيفة الثالة السجادية: ۵ ـ ۷.
4.ـ الصحيفة الخامسة السجادية: ۲ ـ ۳.
