اسامى و اوصاف قرآن در نيايش ختم قرآن صحيفه سجاديه - صفحه 52

بنابراين يكى از شئون و اوصاف مهم قرآن، آن است كه با نورانيت ذاتى خود، پيامبر خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم را معرفى كرده و مردم را به سوى او فرامى‏خواند. 1
3 ـ «مهيمن»: به معانى: گواه، پناه و نگاه‏بان و... 2 آمده است. قرآن به همه اين معانى، بر ساير كتاب‏هاى آسمانى و وحيانى پيشين مهيمن است؛ «... و جعلته مهيمنا على كل كتابٍ انزلته» : «... و قرآن را بر هر كتاب (آسمانى) كه نازل كرده‏اى، گواه (و پناه) قرار داده‏اى» چرا كه قرآن دانش‏ها و معارف همه‏ى آن كتاب‏ها را ـ به نحو شگفت‏انگيزى ـ داراست، بدون اينكه از آن‏ها اثر پذيرفته باشد. به علاوه واجد علوم و دانش‏هاى بى‏پايانى است كه آن كتاب‏ها، يكايك ـ و نيز همگان با هم ـ فاقد آن‏ها بوده و هستند. چنين است كه با ظهور جلوه‏هاى علم و قدرت حق در قرآن، اين كتاب عظيم، حافظ و پناهگاه كليه كتاب‏هاى آسمانى ديگر و مسلّط و قاهر بر آن‏ها است. بلكه چهره آن كتاب‏ها و آورندگان آن‏ها (پيام‏آوران حق) را از لوث ناپاكى‏ها و ناروايى‏هايى كه دست‏هاى تحريف بدان‏ها بسته‏اند، پيراسته مى‏كند. و به حق بايد گفت: اگر قرآن نبود، حقيقت، درباره آن چهره‏هاى معصوم، قدّيس و الهى ـ و نيز آثار و پيام‏هاى واقعى آنان ـ براى هميشه در پرده‏هاى تاريكى و جهل پوشيده مى‏ماند.
در اين بخش از نيايش، تلميحى است به اين سخن خداوند متعال كه فرموده: «و انزلنا اليك الكتاب بالحقّ مصدقا لما بين يديه من الكتاب و مهيمنا عليه...» «و ما اين كتاب را

1.اين وصف تحت عنوان: «ما نَصَب اللّه به محمدا ...» (ش ۶۸) در قسمت ديگرى از دعا آمده است. چنان كه همين نقش را ـ بعد از پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم ـ در معرفى آل او عليهم ‏السلام ، به عنوان «راه‏هاى رضايت و سُبُل سلامت خداوند براى بندگان» دارد.

2.مهيمن (عليه) را به معانى: شاهد (گواه)، رقيب (مراقب و نگاه‏بان) و مؤتمن (امين و مورد اعتماد) ذكر كرده‏اند. اهل عربيّت گفته‏اند: اصل آن «مؤيمن» بوده، هم خانواده با ايمان، امنيّت و امانت، از ريشه «أمِن» است. ر. ك. مختار الصحاح، ذيل كلمه أمن. «مهيمن» از اسماء خداوند است، كه در قرآن درباره خود «قرآن» نيز به كار رفته است؛ كه قرآن مهيمن بر ساير كتاب‏هاى آسمانى است. ر. ك. مجمع البحرين، ج ۶، صفحات ۲۰۲ تا ۲۰۷ و ۳۲۹ تا ۳۳۰. همچنين در كتاب رياض السالكين (ج ۵، ص ۴۰۷ ـ ۴۰۸) تحقيق عالمانه‏اى فرموده، پس از ذكر كلام برخى بزرگان لغت و تفسير، تحقيق سخن را در كلام علامّه (حلّى) يافته است، كه: مهيمن از «أيمن» بر وزن «فيعَلْ» و در معناى مبالغه در أمن؛ يا أمنيت از دشمن (ياء براى مبالغه) آمده، آن گاه اين نظر را أولى شمرده؛ شامل معناىِ علم و قدرت (حق) دانسته و خارج شدن از قياس و قانون را در آن، كمتر (از ساير معانى) شمرده است. (ر.ك. همان)

صفحه از 79