اسامى و اوصاف قرآن در نيايش ختم قرآن صحيفه سجاديه - صفحه 53

به سوى تو، به درستى فروفرستاده‏ايم كه كتاب(هاى) پيش از خود را راست مى‏شمارد [ بر راستى آن‏ها گواهى مى‏دهد] و نگاهبان و ناظر بر آن (ها) است...» 1 ترجمه از: موسوى گرمارودى، سيدعلى، 1383؛ با تغيير جزئى).
از آن چه گفته شد، برمى‏آيد كه نام «مهيمن»، يكى از اسامى و اوصاف جامع قرآن است، كه به نحوى همه اسامى و اوصافى را كه گوياى آثار فعلى و فاعلى ـ اعم از علمى، تربيتى و غنابخشى ـ قرآن است (و تا آخر دعا آمده) دربرمى‏گيرد. اين اسم مبارك و پرشكوه، از اسم مهيمن خداوند ـ كه يكى از اسماء جلاله 2 است ـ نشأت مى‏گيرد. همچنين برمى‏آيد كه تجلّى اين آثار علم و قدرت و غناى حق و اين مهيمنيّت قرآن، به جعل الهى است و خداوند آن را قرار داده است (و جعلته مهيمنا...)، به اين معنا كه نشأت گرفته از ذات اقدس الهى و عظمت بى‏پايان و حيرت‏انگيز اوست. و از اين جاست كه اسامى و اوصاف متعدد ديگرى براى قرآن ـ و غالبا مركب (و از نوع ب) ـ از اين دعاى شريف استفاده مى‏شود. 3
4 ـ «حديث»: شى‏ء نو، كه در اين‏جا مراد، سخن نو است. 4 در دعاى 42 آمده است: قرآن را بر هر حديثى كه خود گفتى، 5 برترى دادى. در اين‏جا تمام كتاب‏هاى آسمانى «حديث» ناميده شده و قرآن نيز ـ كه يكى از آن‏ها و مهيمن بر آن‏هاست ـ خود «حديث» است: «... ان لم يؤمنوا بهذا الحديث...» 6
و نيز فرموده: «فذرنى و من يكذّب بهذا الحديث...» 7
سخنان انبياء در ميانِ اقوام خود، همگى جديد و نو بوده، چرا كه هدفِ آنان ـ به فرمان خدا ـ نوسازى و اصلاح فرهنگ رايج محيط خودشان بوده است. قرآن در اين راستا، سـرآمد همه كتاب‏هاى آسمانـى و بـرتـر از همه آن‏هاست: «آن را بر همه

1.مائده / ۴۸.

2.«هواللّه الذى لا اله الاّ هو الملك القدوس السلام المؤمن المهيمن العزيز الجبار المتكبّر...» (حشر، ۲۳).

3.. ر. ك. سطور آينده، ذيل محور سوم: الذى جعلته مهيمنا و نورا و ميزانا و علما و... .

4.مفردات راغب، ذيل ماده حدث. نيز: «الحديث ضد القديم، يستعمل فى قليل الكلام و كثيره...»: رياض السالكين، ج ۵، ص ۴۰۸.

5.. «و فضّلته على كل حديث قصصته». ر. ك. پى‏نوشت شماره ۳ (كمالات قرآن، الهى است.) و شماره ۹ (شرافت و فضيلت قرآن) كه در بخشِ پى‏نوشت‏ها مى‏آيد.

6.كهف / ۶.

7.قلم / ۴۴.

صفحه از 79