و تأويلش: «و انّك لتلقى القرآن من له ان حكيم عليم» (نمل، 6): «و بىگمان قرآن را از نزد (خدايى) فرزانه و دانا دريافت كرده (و آموخته)اى» اما براى اوصياى نبى صلى الله عليه و آله وسلمو اهل بيت وحى عليهم السلام انتقال دانش تفصيلى و تفسيرى قرآن، به واسطه نبىّ مكرم صلى الله عليه و آله وسلمانجام پذيرفته است. و ساير بندگان را ـ در مقام تفصيل و تفسير، نيازمند و جيرهخوار دانايان به قرآن، از عترت پاك پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم، قرار داده است. و اين مطلب ـ به طور صريح در حديث ثقلين و حديث باب علم و بسيارى احاديث ديگر آمده ۱ واقعيت خارجى و عينيّت تاريخى نيز نشان مىدهد كه شخص اميرالمؤمنين عليه السلام و امامان از فرزندان ايشان ـ به اعتراف خاص و عام ـ دانايان بىبديل حقايق قرآنى بودهاند.
بنابر آن چه گفته شد: قرآن كتابى است كه خداوند آن را براى بندگانش تفصيل داده شده؛ لذا مىتوان آن را با وصف «مفصّل» يا «مفصّل من الله» معرفى كرد.
8 ـ «وحى» : در عبارت «و رحيا انزلته على نبيك محمد صلى الله عليه و آله وسلم...»، قرآن با كلمه «وحى» ناميده و وصف شده است؛ وحيى كه خداوند بر نبىّ خود محمّد ـ كه درود خدا بر او، آلش باد ـ نازل فرموده است؛ نازل كردنى (شگفت و فوقالعاده).
از اينجاست كه دو سم يا وصف تركيبى به دست مىآيد: «و حىٌ منزلٌ من اللّه»: «وحيى كه از جانب خداوند فرود آمده» و «وحىٌ منزَلٌ على النبىّ محمّد صلى الله عليه و آله وسلم»: «وحيى كه بر نبى مكرّم اسلام صلى الله عليه و آله وسلمنازل گرديده.»، كه هر دو وصف اخير از نوع «ب» مىباشد.
كلمهى «وحى» در قرآن ـ بنابر آنچه از اميرالمؤمنين عليه السلام نقل شده ـ به وجوه گوناگونى به كار رفته. ۲
كه مهمترين اين وجوه «وحى نبوّت» و بالاترين درجات وحى نبوت، وحى به پيامبر اعظم و رسول مكرّم اسلام صلى الله عليه و آله وسلماست، كه در اين ميانه و مافوق همه وحى قرآنى و تجلّى ربّانى در اين كلام عظيم و سبحانى است. ۳
توضيح آن كه:
(1 ـ 8) وحى نبوت، به اصطلاح، «فصل مقوّم» ۴ و وصف مميّز (جداكننده و
1.برخى از ادلّه اين مطلب در محور ۱۳ (علم)، و نيز در بعضى محور ديگر متن و پىنوشتها آمده است.
2.بحارالانوار، ج ۹۳، ص ۱۶.
3.«فتجلّى لهم سبحانه فى كتابه...» نهجالبلاغه، خطبه ۱۴۷.
4.بنابر اصطلاح منطق، در عبارت ياد شده و در مقام تعريف قرآن، اگر كلمه «وحيا» را جنس تعريف بگيريم، عبارت «انزلته على نبيّك محمدا صلى الله عليه و آله وسلم، تنزيلاً» فصل تعريف مىباشد. كه حاصل آن در مقام تعريف قرآن چنين مىشود: «قرآن»، «وحيى (خاص و با عظمت) است، كه خداوند آن را به گونهاى خاص بر پيامبرش محمد صلى الله عليه و آله وسلمفرود آورده است.»