اسامى و اوصاف قرآن در نيايش ختم قرآن صحيفه سجاديه - صفحه 62

بدين ترتيب براساس عبارت دعاى شريف چهل و دوم، «ميزان» اسم و وصف قرآن است. و براساس اين آيه شريفه، مراد از «ميزان» چيزى غير از «قرآن» و البته همراه و مؤيد آن است.
آيه بيست و پنجم سوره حديد نيز اين معنا را تأييد مى‏كند: «لقد ارسلنا رسلنا بالبينات و انزلنا معهم الكتاب و الميزان ليقوم الناس بالقسط...» : «ما پيامبرانمان را با برهان‏هاى روشن فرستاديم و (همراه) با آنان «كتاب» و «ميزان» را فروفرستاديم، تا مردم به دادگرى برخيزند...» در اين آيه نيز «ميزان» غير از كتاب و همراه با آن است. لازم به يادآورى است كه «ميزان» و «ترازو» در هر فضايى متناسب با آن فضا و شرايط است: براى توزين اشياء جسمانى مانند ميوه‏ها و حبوبات، ترازوى جسمى و (مثلاً) فلزى است، در حالى كه ميزان براى بيان دين و كتاب آسمانى، عالم و دانشمند بى‏خطايى است كه علم، عمل و شخصيت او بازگوكننده حقيقت است و كتاب و دين را از تحريف و تفسير به باطل نگاه مى‏دارد، چنان كه در برخى تفاسير روايى كلمه «ميزان» در آيه اخير (حديد، 25) نيز به «امام عليه ‏السلام » و راهبر الهى تفسير شده است. ۱
اكنون اين پرسش مطرح مى‏شود كه آيا اين دو بيان با هم تعارض دارند؟
چگونه دعاى چهل و دوم قرآن را «ميزان» معرفى مى‏كند و آيات قرآن، حقيقتى ديگر غير قرآن را «ميزان» معرفى مى‏كنند؛ كه بنابر روايات تفسيرى «پيامبر» و «امام» (عالمان حقيقى به كتاب) است؟ آيا اين دو معنى معارضند؟ پاسخ منفى است. چرا كه اين دو، دو مصداق واقعى از معناى «ميزان» هستند كه هريك ديگرى را تأييد مى‏كند و تمسك به هر دو مانع گمراهى است، چنان كه در حديث ثقلين آمده است: «و كل واحدٍ منهما منبى‏ء عن صاحبه و موافق له، لن يفترقا حتى يردوا علىّ الحوض»! ۲ : «يعنى هريك از اين دو گوهر گران‏مايه ـ و دو ميزان هدايت ـ خبر مى‏دهد و موافق آن است (نه معارض و مخالف) و آن دو از يكديگر جدا نمى‏شوند تا در حوض كوثر (در بهشت) به من ـ پيامبر ـ وارد شوند.»

1.تفسير الصافى، ج ۵، ص ۱۳۹ به نقل از تفسير قمّى، ج ۲.

2.. خطابه غدير، محمدباقر انصارى، به نقل از احتجاج طبرسى، بخش ۳.

صفحه از 79