8 ـ الانسان فى نماذج من أدعية الصحيفة السجادية [ نمونههاى انسانها در دعاهاى صحيفه سجاديه] / دكتر وجيه فانوس، دكتراى نقد ادبى، دانشگاه آكسفورد [ ص 98 تا 111 ]
ـ سه گروه موقف با جوانب انسانى ارتباط دارد: 1) گروه ايمانى و اعتقادى 2) فردى يا اجتماعى 3) درونى و باطنى. براساس هفت دعاى صحيفه (دعاى شمارههاى 1، 2، 5، 7، 9، 10، 12) به پانزده موضوع مىرسيم: 1) سلامت 2) مسئوليت 3) احتجاب 4) اختيار 5) تراتب 6) تسليم 7) تقصير 8) نياز 9) فروتنى در برابر خدا 10) اميد 11) شفاعت 12) ضعف 13) انقياد 14) نقص 15) همّ.
[ نويسنده، مواضع اين عناوين را از هفت دعاى يادشده صحيفه سجاديه نقل مىكند].
9 ـ المدينة الفاضلة فى رسالة الحقوق للإمام زينالعابدين عليه السلام [ مدينه فاضله در رساله حقوق امام سجاد عليه السلام ] / دكتر بكرى شيخ امين، استاد سنّى دانشكده ادبيات دانشگاه حلب [ ص 112 تا 118 ]
ـ هدف اصلى فلاسفه و مصلحان، پديدآوردن اجتماعى نيرومند و صالح است كه عدل را گسترش دهد. امّا تفاوت ميان پيام آسمان و پيام فلاسفه، تفاوت ميان آسمان و زمين است، چرا كه هريك از پيامها، ديدگاهى متفاوت با ديگرى دارد. جمعى از فيلسوفان شرقى و غربى، مدينههاى فاضله به نامهاى گوناگون مطرح كردند، از جمله مدينه فاضله افلاطون. امّا مدينه فاضلهاى كه بر مبناى رساله حقوق امام سجاد عليه السلام مطرح مىشود، سه محور دارد:
محور اول ـ حقّ خدا بر مردم، كه با ايمان انسان به خدا، و شاهد و حاكم دانستن او شكل مىگيرد.
محور دوم ـ حقّ شخصى از دو جنبه: جنبه معنوى كه به عنوان مثال در «حقّ نماز» روشن است. و جنبه مادّى كه در «حقّ چشم و گوش و شكم و...» بروز مىيابد.
محور سوم ـ فضاى خارجى پيرامون انسان، كه نمونههايى در رساله حقوق دارد، از جمله: حقوق والدين، همسر، خادم، همسايه، امام جماعت و...
