ابعاد انسانى و اجتماعى صحيفه سجاديه - صفحه 155

نكته مهم آن كه در اين مدينه فاضله، هيچ‏كس امتياز بيهوده بر ديگرى ندارد. اين جامعه آرمانى بر مبناى عدالت است. و همان جامعه آرمانى قرآنى است كه خدا از آن راضى است و بدان رضايت مى‏دهد.

10 ـ فى محراب الصحيفة السجادية [ در آستان صحيفه] / دكتر على حسين جمعه، استاد ادبيات اسلامى، دانشگاه دمشق [ ص 119 تا 128 ]

ـ وقتى به درون‏مايه دعاهاى صحيفه سجاديه بنگريم، تمام شئون زندگى فردى، اجتماعى، اقتصادى، سياسى و فرهنگى را مى‏يابيم. مخاطب اين عبارات، تنها عقل نيست، بلكه وجدان و احساس و عاطفه انسانى نيز مورد خطاب است. ابعاد اين گونه مناجات‏هاى بى‏مانند را نمى‏توان درك كرد، مگر با صعود به قلّه رفيع كمالات انسانى و الهى. شيوه آن‏ها، شيوه قرآن كريم و روش بلاغت نبوى است. مثلاً دعاى 30 تفسيرى روشن از آيات 22 و 23 سوره الذاريات نشان مى‏دهد، كه روابط آرمانى ميان انسان با خدايش را در زمينه مسائل مالى مى‏نماياند.
خواننده وقتى به دعاى 53 مى‏رسد، تغيير لحن را از شكل خبرى به گونه التماس و تضرّع مى‏بيند. در اين گونه تضرّع، بنده‏اى را مى‏توان ديد كه ـ با وجود كمال تلاش در عبادت ـ خود را در پيشگاه عظمت و جلالت خدايش مقصّر مى‏داند. لذا دعا را از اقرار آغاز مى‏كند و به ندا و توسّل پايان مى‏بخشد.
بيان الطاف الهى به انسان در سراسر دعاى 46 با اعتراف به عجز از اداى حقوق خداوند ـ پس از يك ماه روزه‏دارى ـ به شيوه‏اى زيبا درآميخته است.
بدين‏گونه، دعاهايى مى‏بينيم با اسلوب قرآنى، كه از نداء، حذف و وصل، تقديم و تأخير و تمنّى و التفات آغاز مى‏شود و به فاصله‏هاى قرآنى ـ كه ساختار جملات قرآنى بر آن مبنا است ـ همچنين به ترتيب و تنسيق، تنوّع و گسترش، خاصّ و عامّ، تكرار، تفريع، تتميم، و مانند آن پايان مى‏گيرد.
دريغا! كه جهل نسل‏ها و غفلت اهل تحقيق از اين گنجينه عظيم ـ با وجود ارج والاى آن ـ واقعيتى دردآور است.

صفحه از 165