معرفت و هدايت، فعل خداست: ديدگاه‌هاى دانشمندان شيعه
محمّد بيابانى اسکويى ۱
چکيده: آيا معرفت خداوند سبحان، نظرى و اکتسابى است يا بديهى و ضرورى؟ اين معرفت، فعل خداوند است يا محصول درک عقلى انسان؟ نگارنده در اين گفتار، پاسخ اين پرسش‌ها را از سخنان بيست تن از عالمان شيعه‌ى اماميّه استخراج کرده و به نقل و نقد و بررسى آن‌ها پرداخته است. گفتار اين عالمان، به ترتيب زمانى ـ از قرن سوم تا پانزدهم هجرى قمرى مرتّب شده است. در اين مقاله، سخنان برخى از بزرگان شيعه‌ى اماميّه مانند ابراهيم نوبختى، شيخ مفيد، سيّد مرتضى، شيخ طوسى، ابوالصّلاح حلبى، علّامه حلّى، ابن‌ميثم بحرانى، محقّق حلّى، شهيد اوّل، شهيد ثانى، ملّاصالح مازندرانى، شيخ مرتضى انصارى، آقا ضياء عراقى و آيت‌اللّه سيّد ابوالقاسم خويى مرور شده است.
کليد واژه‌ها: توحيد، شيعه‌ى اماميّه / توحيد، معرفت خدا/ نوبختى، ابراهيم / مفيد، محمّد/ سيّد مرتضى / طوسى، محمّدبن حسن / حلبى، ابوالصّلاح / حلّى، حسن‌بن يوسف / بحرانى، ميثم / شهيد اوّل، محمّدبن مکّى / شهيد ثانى، زين‌الدّين‌بن على / مازندرانى، صالح / انصارى، مرتضى / عراقى، ضياءالدّين / خويى، سيّد ابوالقاسم.
1.محقّق و مدرّس، حوزه‌ى علميّه‌ى قم.
