معرفة اللّه‏، فطرى است آيات و روايات - صفحه 19

أَفَغَيْرَ دِينِ اللّهِ يَبْغُونَ؟ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّمـواتِ وَالأَرضِ طَوْعاً وَكَرْهاً وَ إِلَيْهِ يُرْجَعُونَ. قُلْ آمَنّا بِاللّهِ وَما أُنْزِلَ عَلَيْنا وَما أُنْزِلَ عَلى إِبْراهِـيمَ وَ إِسْمـعِـيلَ وَ إِسْحـقَ وَيَعْقُوبَ وَالأَسْباطِ وَما أُوتِيَ مُوسى وَعِـيسى وَالنَّبِـيُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ. وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الإِسْلامِ دِينَاً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الآخِرَةِ مِنَ الخاسِرِينَ.۱ آيا غير خدا را مى‏جويند؟ در حالى كه همه‏ى آن‏چه در آسمان‏ها و زمين است، با رغبت و بى‏رغبت، تسليم خدايند و به سوى او باز مى‏گردند. بگو: ايمان آورديم به خدا و به آن‏چه بر ما نازل شده و آن‏چه بر ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و أسباط نازل شده است و آن‏چه از سوى خدا به موسى و عيسى و پيامبران داده شده است، ميان هيچ‏كدام از آن‏ها فرقى نمى‏نهيم و ما تسليم اوييم. و هر كس كه غير از اسلام دينى را بجويد، از او پذيرفته نمى‏شود و او در آخرت به راستى، از زيانكاران است. ما كانَ إِبْراهِـيمُ يَهُودِيّاً وَلا نَصْرانِـيّاً وَلـكِنْ كانَ حَنِـيفاً مُسْلِماً.۲ ابراهيم يهودى و نصرانى نبود؛ ولى راست و مسلمان بود.
2ـ 1ـ 4) دين فطرى همان دين اسلام است كه دين همه‏ى پيامبران الاهى است و در مورد آن هيچ اختلافى در ميان هيچ آيينى از آيين‏هاى الاهى وجود ندارد. آن دين، چيزى جز بندگى و تسليم و اطاعت از خداى واحد حقيقى نيست. به همين جهت، فطرت در بسيارى از روايات، به اسلام و توحيد معنا شده است. روشن است كه مراد از توحيد و اسلام به معناى اقرار به توحيد و تسليم‏شدن خارجى و عينى اشخاص نمى‏باشد؛ بلكه منظور معرفت توحيد و اسلام مى‏باشد. زيرا معلوم است كه انسان وقتى به معرفت توحيد و اسلام برسد، مى‏فهمد.
امام صادق عليه ‏السلام در باره‏ى آيه‏ى «فِطْرَةَ اللّهِ الَّتِيفَطَرَ النّاسَ عَلَيْها» فرمود:
فَطَرَهُمْ جَمِيعاً عَلَى التَّوْحِيدِ.۳

1.همان / ۸۳ـ ۸۵.

2.همان / ۶۷.

3.توحيد صدوق / ۳۲۸ و ۳۳۰.

صفحه از 39