1. عالم ذرّ و حقيقت آن

بعد از عالم ارواح و پيش از اين عالم (دنيا)، انسان عالم ديگرى را پشت سر نهاده است. در معارف دينى، از اين عالم با تعابيرى همچون «عالم ذرّ»، «عالم ألست»و «عالم عهد و ميثاق» ياد شده است.
خداوند متعال در عالم ذرّ، براى هر روح، بدنى ذرّى آفريده و روح هر يك از انسانها را به بدن خود تعلّق داده است. اين بدنها از پيش براى هر انسانى، تقدير شده و در عالم ذرّ، از خاكى كه به صورت گِل درآمده، تحقّق عينى واقعى يافته است. با تركيب روح و بدن ذرّى در عالم ذرّ، خلقت انسان كامل مى‏شود. چون اين بدنها خيلى كوچك و ريز بودند، از آنها به «ذرّ» تعبير شده است. به نظر مى‏رسد اطلاق ذرّيّه بر فرزندان حضرت آدم عليه ‏السلام نيز به اين اعتبار باشد. ^۱

2. تعدّد عالم ذرّ

در روايات، تصريحى به تعدّد عالم ذرّ نشده است؛ امّا در چند روايت، اين عالم با صفت «اوّل» توصيف شده است. به عنوان نمونه در تفسير آيه «هـذا نَذِيرٌ مِنَ النُّـذُرِ الأُولَى» (نجم / 56) سخن از مبعوث شدن پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله بر خلق در ذرّ اوّل به ميان آمده است. (7: ج 2، ص 340) در روايت ديگرى آمده است: آن‏گاه كه امام زمان عليه ‏السلام به هيئت جوانى خروج مى‏كند، فقط مؤمنانى بر ولايت او ثابت و استوار مى‏مانند كه در ذرّ اوّل از آنان براى ولايت آن حضرت پيمان گرفته شده است. ^۲ (10: ج 52، ص 287)
توصيف ذرّ به «اوّل» دلالت دارد كه غير از ذرّ اوّل، عالم ذرّ ديگرى نيز در كار بوده است. تعليق اخذ پيمان و عهد در عالم ذرّ به «اوّل»، دلالت بر خصوصيّتى در آن عالم دارد كه بدون آن خصوصيّت، تعليق به وصف، لغو و بيهوده مى‏شود.