امّا نكته اساسى در اين مقام، آن است كه از محتواى روايات مى‏توان دو عالم ذرّ به دست آورد. در ذرّ اول، پيش از خلق آدم عليه ‏السلام خداوند همه فرزندان آدم عليه ‏السلام را تا قيامت، از گِلى ـ كه دو قسمت شده بود ـ به صورت ذرّ آفريد و از آنها عهد و پيمان گرفت؛ سپس همه آنها را به حالت سابقشان كه گِل بودند، برگرداند و از آن گِل آدم عليه ‏السلام را آفريد. ذرّ دوم بعد از انتقال حضرت آدم عليه ‏السلام به زمين صورت گرفته است. خداوند متعال پس از آنكه حضرت آدم را به زمين منتقل كرد، همه فرزندان آن حضرت را تا قيامت از پشت او بيرون كشيد و بار ديگر، نفس خويش را به آنان معرّفى كرد و انبياء و رسولان خود را بر آنها عرضه داشت و بر ولايت خلفايش از آنها عهد و پيمان گرفت.
امام صادق عليه ‏السلام مى‏فرمايد:
آن گاه كه خدا خواست آدم عليه ‏السلام را خلق كند، آب را بر گِل جارى كرد؛ سپس يك مشت از آن برداشت و به هم ماليد. آن‏گاه با دست خويش آن را به دو قسمت تقسيم كرد. بعد آنها را پخش كرد و آنها مانند ذرّاتى بودند كه حركت مى‏كردند. پس از آن، آتشى شعله‏ور ساخت و به اهل شمال امر كرد كه داخل آن شوند. آنان به سوى آتش رفتند و ترسيدند و داخل نشدند. سپس اهل يمين را امر كرد تا داخل آتش شوند. آنان به سوى آتش رفتند و داخل آن شدند. خداوند به آتش فرمان داد كه براى آنان خنك و سلامت گردد. وقتى اهل شمال اين امر را ديدند، گفتند: خداوندا به ما فرصت ديگرى بده. خداوند هم فرصت داد و به آنها گفت: داخل شويد. آنها به سوى آتش رفتند و در مقابل آن ايستادند و داخل آن نشدند. فَأَعَادَهُمْ طِيناً وَ خَلَقَ مِنْهَا آدَمَ عليه ‏السلام . خداوند آنها را دوباره به صورت گل درآورد و از آن آدم عليه ‏السلام را خلق كرد. (8: ج 2، ص 7)
اين حديث شريف بر چند نكته دلالت دارد:
1. سخنى از اخراج ذرّيّه حضرت آدم عليه ‏السلام از پشت او مطرح نشده است.
2. همه فرزندان آدم عليه ‏السلام تا قيامت، با خود او از آب و گِل ـ كه دو قسمت شده بود ـ به صورت ذرّاتى مشخص در آمده‏اند.