3. خداوند متعال آنان را از قبل، جدا كرده، عدّه‏اى را در طرف راست و عدّه‏اى ديگر را در طرف چپ قرار داده و سپس آنان را تكليف كرده است.
4. آنان كه در طرف راست بودند، اطاعت و گروهى كه در طرف چپ بودند، مخالفت كرده‏اند.
5. خداى تعالى همه را به صورت اوّل درآورده و بدن حضرت آدم عليه ‏السلام را با آن گل ساخته است.
6. در اين حديث، تصريح نشده است كه آيا در آن مجموعه، خود حضرت آدم عليه ‏السلام و ساير پيامبران و اولياء هم بوده‏اند يا نه؟ ولى با توجّه به اينكه امتحان عمومى است و در اين امتحانها حجّت بر همه تمام مى‏شود، ظاهرا تمام فرزرندان آدم عليه ‏السلام با خود او در آن محفل مجتمع بوده‏اند. پس بدن حضرت آدم عليه ‏السلام در آن محفل بدن ذرّى خاصّ خود او بود و همه ذرّيّه او در آنجا به صورت جداگانه و در كنار او حاضر بودند. اين محفل پيش از آن بوده كه آدم عليه ‏السلام به صورت ابوالبشر خلق شود و ممكن است تعبير ذرّ اوّل ـ كه در برخى روايات به كار رفته است ـ ناظر به همين محفل باشد. خداوند متعال، بعد از اتمام اين محفل، همه ذريّه آدم عليه ‏السلام را دوباره فشرده كرد و بدن آدم عليه ‏السلام را ـ به عنوان ابوالبشر ـ از اين گِل ـ كه حاوى مجموع ذرّات بود ـ آفريد.
ذرّ دوم ناظر به مجلسى ديگر است كه خداوند متعال بعد از خلق حضرت آدم عليه ‏السلام به عنوان ابوالبشر ترتيب داده، فرزندان حضرت آدم عليه ‏السلام را تا آخرين فرزندش از پشت او بيرون كشيده و در آن محفل جمع كرده است. اكثر روايات عالم ذرّ بلكه مى‏توان گفت همه روايات مربوط به عالم ذرّ ـ به جز تعداد اندكى از آنها ـ ناظر به همين عالم است. مرحوم آيت اللّه‏ مرواريد در اين زمينه مى‏فرمايد:
به مقتضاى جمع بين روايات، ممكن است گفته شود كه خداوند متعال بعد از اخذ عهد و ميثاق از ارواح... و بعد از اخذ ميثاق از ابدان ذرّى ـ كه داراى روح و واجد نور علم بودند ـ جسد آدم عليه ‏السلام را از گل ساخت... و گِلى را كه مجموع