افتادن در ورطه سقوط و هلاكت حفظ شوند. ^۱ امّا هنوز بسيارند كسانى كه به سوء اختيار خود، غرور و تكبّر بر آنها غالب آمده و با وجود اين همه نياز و فقر، باز هم ـ بى‏توجّه به حقيقت خود ـ ادّعاى ربوبيّت مى‏كنند.

4. اثبات عالم ذر

با توجّه به ويژگيهايى كه در روايات براى عالم ذرّ ذكر شده، روشن است كه قواى ادراكى انسان توان درك آن را ندارد و اثبات آن از طريق قواى ادراكى موجود براى ما ميسور نيست. بنابراين، انكار چنين حقيقتى عقلاً درست نيست. زيرا از نظر عقلى وقتى انكار صحيح است كه عقل، آن امر را كاملاً درك كند و منافى با امور واقعى و صحيح ببيند؛ ولى عقل در حدّ يافته‏هاى خويش، از عالم ذرّ هيچ اطّلاعى ندارد. پس نمى‏تواند در مورد آن حكم به نفى يا اثبات داشته باشد. البتّه اين بدان معنا نيست كه عقل انسانى، بعد از يافتن اطّلاعات كافى درباره آن عالم از طريق ديگر، باز هم نتواند حكمى صادر كند. بدين روى، بايد به آيات و رواياتى بپردازيم كه درباره عالم ذرّ، از ناحيه خداى تعالى و حاملان وحى الاهى به ما رسيده است. آن‏گاه نوبت به اين مى‏رسد كه آيا آنچه درباره عالم ذرّ، از وحى و متون دينى استفاده مى‏شود، با مدركات و احكام صريح عقول منافات دارد يا نه؟

4ـ1) عالم ذرّ در قرآن كريم

4ـ1ـ1) آيات فطرى بودن معرفت

در مقالات مربوط به فطرى بودن معرفت، آياتى از قرآن كريم ذكر شد كه در آنها، فطرى بودن معرفت ربوبيّت و خالقيّت خداى تعالى و برخى امور ديگر بيان شده بود. نيز در رواياتى كه در تفسير آن آيات نقل شد، پيوند اين معرفت را با ميثاق و