اسباب ورود حديث در كافى - صفحه 82

خاصّ، مطلق است يا مقيّد، ناسخ است يا منسوخ و... ۱
با توجّه به اين تعاريف، مى‏توان گفت: سبب ورود حديث امرى است كه موجب مى‏شود پيامبر اكرم صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله يا يكى از ائمّه عليهم ‏السلام به خاطر آن يا در ارتباط با آن، حديثى را بيان كنند كه دريافت آن در فهم حديث مؤثّر است.

1ـ6) تعريف علم اسباب ورود حديث

الف) علمى است كه در آن، از اسبابى كه موجب شده است رسول اكرم صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله حديثى بگويد، بحث مى‏كند. (2: ص 467)
ب ـ علم اسباب صدور الحديث، توجّه دارد به شرايط و احوالى كه سبب صدور حديث از نبى اكرم صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله شده‏اند. زيرا در بسيارى از مواقع، حادثه‏اى روى مى‏داد و موجب مى‏شد كه نبىّ اكرم صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله حكمى شرعى درباره آن، بيان كند. (20: ص 126)
با توجّه به تعاريف بالا مى‏توان گفت كه علم مذكور، در پى شناخت و بحث درباره أسباب، موقعيّتها و زمينه‏هايى است كه معصومين عليهم ‏السلام به دنبال آنها حديثى بيان كرده‏اند.

1ـ7) اهميّت شناخت مورد صدور احاديث

احاديث معصومين عليهم ‏السلام در موقعيّتهاى زمانى و مكانى متفاوت و با انگيزه‏ها و هدفهاى خاصى صادر شده‏اند؛ امّا عواملى از قبيل: ممنوعيّت نقل و نگارش حديث، نقل به معنى، وضع حديث و... نه‏تنها اختلالاتى در فهم احاديث پديد آورده، بلكه بسيارى از موارد صدور احاديث را حذف كرده يا به فراموشى سپرده است. پس براى درك واقعى احاديث بايد دقّت ويژه‏اى به كاربرد و از قرائنى كه در فهم حديث مؤثّرند، كمك گرفت. يكى از مهم‏ترين اين قرائن، مورد صدور احاديث است. اسباب ورود حديث به دنبال بيان مناسبتى است كه پس از آن، حديثى گفته

1.بنگريد: سيوطى، الإتقان، نوع چهل و پنج.

صفحه از 108