خاصّ، مطلق است يا مقيّد، ناسخ است يا منسوخ و... ۱
با توجّه به اين تعاريف، مىتوان گفت: سبب ورود حديث امرى است كه موجب مىشود پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله يا يكى از ائمّه عليهم السلام به خاطر آن يا در ارتباط با آن، حديثى را بيان كنند كه دريافت آن در فهم حديث مؤثّر است.
1ـ6) تعريف علم اسباب ورود حديث
الف) علمى است كه در آن، از اسبابى كه موجب شده است رسول اكرم صلى الله عليه و آله حديثى بگويد، بحث مىكند. (2: ص 467)
ب ـ علم اسباب صدور الحديث، توجّه دارد به شرايط و احوالى كه سبب صدور حديث از نبى اكرم صلى الله عليه و آله شدهاند. زيرا در بسيارى از مواقع، حادثهاى روى مىداد و موجب مىشد كه نبىّ اكرم صلى الله عليه و آله حكمى شرعى درباره آن، بيان كند. (20: ص 126)
با توجّه به تعاريف بالا مىتوان گفت كه علم مذكور، در پى شناخت و بحث درباره أسباب، موقعيّتها و زمينههايى است كه معصومين عليهم السلام به دنبال آنها حديثى بيان كردهاند.
1ـ7) اهميّت شناخت مورد صدور احاديث
احاديث معصومين عليهم السلام در موقعيّتهاى زمانى و مكانى متفاوت و با انگيزهها و هدفهاى خاصى صادر شدهاند؛ امّا عواملى از قبيل: ممنوعيّت نقل و نگارش حديث، نقل به معنى، وضع حديث و... نهتنها اختلالاتى در فهم احاديث پديد آورده، بلكه بسيارى از موارد صدور احاديث را حذف كرده يا به فراموشى سپرده است. پس براى درك واقعى احاديث بايد دقّت ويژهاى به كاربرد و از قرائنى كه در فهم حديث مؤثّرند، كمك گرفت. يكى از مهمترين اين قرائن، مورد صدور احاديث است. اسباب ورود حديث به دنبال بيان مناسبتى است كه پس از آن، حديثى گفته
1.بنگريد: سيوطى، الإتقان، نوع چهل و پنج.