به هر حال، اين ترجمه انگليسى ـ با آنكه هنوز متن كامل آن چاپ نشده ـ هم به جهت دقّت واژهگزينىِ مناسب و هم به جهت تعليقات، نمونهاى قابل پيروى از بازگردانِ متون روايى به زبان انگليسى است. آرى، قلم در دست كسى است كه به تعبير محقّق طباطبايى:
«بدون غلوّ مىگويم كه من امروز در ميان عالمان شيعى، در وسعت اطّلاع در رشتههاى مختلف و معلومات و كثرت محفوظات، مانندى برايش نمىشناسم.» ۱
بدين روى، در اين تعليقات، نكات فراوان مىتوان يافت كه براى بهرهگيرى خوانندگان فاضل، ترجمه فارسى آنها را مىآوريم. بايد دانست كه اين ترجمه با ويرايش دقيق عرضه مىشود. هر تعليقه ذيل روايت يا باب مربوط آمده است كه در اين گفتار، به موضع آن در متن كتاب كافى و نيز ترجمه انگليسى اشاره مىشود.
طول عمر و توفيق روزافزون استاد را در تداوم خدمات پربار به دين و علم، از خداوند متعال مسئلت مىكنيم.
فصلنامه سفينه
* ص 3 ـ كتاب الحجّة، باب الاضطرار إلى الحجّة، ذيل عنوان باب:
1. حجّة: واژه «حجّة» اشاره به شىء يا فردى دارد كه به عنوان يك گواه يا مدرك آورده شده باشد. در تركيب «حجّة اللّه»، حجّة به معناى فرد يا چيزى است كه خداوند بر روى زمين قرار داده است تا مخلوقات خدا به واسطه او بدانند كه بايد چه كنند و چه چيزى درست و چه چيزى نادرست است؛ بنابراين، در روز محشر، آنگاه كه انسان مىگويد اين عمل را انجام داده يا انجام نداده ـ زيرا در مورد آن مطّلع نبوده است ـ خداوند «حجّة» خود را آشكار خواهد كرد و خواهد گفت: «نه، اين شخص يا شىء حجّت من بود تا شما را آگاه كند.» تمام اين مفهوم با واژه «مدرك» يا «شاهد الاهى» ترجمه شده است.
