نقد و بررسى نظريّه سيوطى در باب تناسب سوره‏ها

غلامحسين تاجرى نسب‏ ^۱

تلخيص: زهره اخوان مقدّ ^۲

چكيده: تناسب و ارتباط ميان سوره‏هاى قرآن، از جمله مباحثى است كه دانشمندان علوم قرآنى مطرح و پيرامون آن بحث و بررسى كرده‏اند. سيوطى در كتاب تناسق الدرر، وجوه مختلف تناسب ميان انتهاى يك سوره با ابتداى سوره بعد را بيان كرده است.
در بحث تناسب بين سوره‏ها، توجّه به معناى دقيق واژه‏هاى «آيه»، «سوره» و «تناسب» ضرورى است. بر اساس نظريّه دانشمندان علوم قرآنى اهل سنّت، تناسب بين سوره‏ها محقّق و امرى عقلانى است و از موارد اعجاز قرآن شمرده مى‏شود. در اين مقاله، با اشاره به ضوابط و شرايط عقل‏پسند مناسبت بين سوره‏ها و بيان ابزار كشف اين تناسب، به نقد و بررسى چهار وجه از وجوه تناسب سوره‏ها ـ كه سيوطى در كتاب خود، آنها را به عنوان وجوه اصلى و قاعده كلّى براى تناسب بين بسيارى از سوره‏هاى قرآن آورده ـ پرداخته شده است.