بخشيد، شيخ ابوبكر، عبداللّه‏ نيشابورى شافعى (م 324) بوده است و پس از او ديگرانى چون فخر رازى (554ـ604) بدان پرداخته‏اند. سيوطى نويسنده «تناسق الدرر» در كتابش «الإتقان» نيز بخشى را در مناسبت آيات و سور آورده و بيان كرده كه قبل از كتاب «تناسق» او، دو كتاب ديگر از دو دانشمند سرشناس اهل سنّت، به اين موضوع اختصاص يافته است:
1. البرهان فى مناسبة ترتيب سورة القرآن، نوشته ابوجعفر غرناطى (627 ـ 708)
2. نظم الدرر فى تناسب الآى و السُّوَر، نوشته برهان الدين بِقاعى (م 885)

جايگاه موضوع مورد بحث

توجّه به اين نكته مهم ضرورى است كه طرح بحثِ اثبات پيوستگى معنوى و همبستگىِ منطقى ميان هر آيه و هر سوره با آيه و سوره قبل، يك بحث هدف‏دار و ابزارى است تا نشان دهد كه ترتيبِ كنونى آيات و سوره‏هاى قرآن، سامانى آسمانى و نظمى الاهى دارد و به اصطلاح امروزى، اين نظم، توقيفى است نه اجتهادى. بيان رساتر اين مسئله، متوقّف بر توضيح چند موضوع است:
1. واژه مناسبت و تناسب. 2. تقسيمات قرآنى قرآن. 3. آيه در لغت و اصطلاح. 4. سوره در لغت و اصطلاح. 5. ترتيب سوره‏ها در قرآن 6. مناسبت ميان سوره‏ها نزد اهل سنّت. 7. مناسبت حقيقى ميان تمام اجزاء قرآن.

1. معناى واژه مناسبت و تناسب

ريشه نَسَبَ يَنْسِبُ نَسَبا و نسبةً از دير زمان در ميان عرب، معناى «نژاد، تبار، و خويشاوندىِ صُلبى» داشته و در قرآن كريم و سنّت شريف نيز به همين معنا به كار رفته است. (فرقان (25) / 54؛ صافّات (37) / 158؛ مؤمنون (23) / 101. در مورد احاديث اهل سنّت بنگريد به: 52: ج 6، ص 425؛ 8: ج 6، ص 406؛ 53: ص 206؛ 6: ج 9، ص 6739؛ 7: ج 27،