به تعبير ديگر، اگر موضوع مناسبت بين سوره‏ها اثبات شود، مس8ئله الاهى بودنِ ترتيب سوره‏ها هم تأييد مى‏گردد و اگر آن مقدّمه اثبات نشود، مبحث فوق از مدار كنونى خارج خواهد شد. قرآن‏شناسان متأخّر اهل سنّت، تناسب بين آيات و سور را محقّق مى‏دانند و معتقدند كه مناسبت در لغت به معناى نزديك بودن و خويشاوندى و هم شكلى است و به نوعى، مماثلت در حكم را مى‏رساند؛ لذا مناسبت امرى عقلانى است كه اگر بر خردها عرضه شود، آن را خواهند پذيرفت؛ و از همين نوع است مناسبت ميان آيات آغاز هر سوره و پايان هر سوره قبل. (24: ج 1، ص 91؛ 27: ج 3، ص 371)
اگر سخن فوق را در يك جمله خلاصه كنيم، چنين مى‏شود: مناسبت ميان آيه‏ها و سوره‏ها يعنى همسانى، سازگارى، پيوستگى و همبستگىِ عقل‏پذير و خردپسند، بدان گونه كه اگر جاى هر يك دگرگون شود، اين هماهنگى بر هم مى‏خورد و آسيب مى‏بيند. لذا هيچ آيه يا سوره ديگرى، نبايد و نشايد و نتواند جايگزين آن شود.
ابن‏انبارى در اين مورد مى‏گويد: ترتيب سوره‏ها مانند آيه‏ها از پيامبر خاتم، يعنى از خداوند است؛ پس اگر كسى مكان سوره‏ها را جا به جا كند، نظم آيات را بر هم زده و چنين كسى به كتاب خدا كافر شده است. (44: ج 1، ص 44؛ 24: ج 1، ص 328) فخر رازى در اين‏باره مى‏گويد: قرآن همان گونه كه به خاطر شيوايى كلمات و علوّ معانى معجزه است، به جهت سامان و ترتيب آياتش نيز اعجاز مى‏كند. (27: ج 3، ص 370 به نقل از مفاتيح الغيب) ابن‏انبارى و ديگر همفكرانش بر اين باورند كه نحوه قرار گرفتن آيه‏ها و سوره‏ها بدين نظم و نسق كنونى، حاوى نكات و حقايق، و حاكى از رموز و دقايقى است كه به نوبه خود، يكى از وجوه اعجاز قرآن و شاهد بر الاهى بودنِ اين كتاب است، نمى‏توان رعايت اين همه اسرار و لطائف را به عقل بشر، حتّى درايت اصحاب پيامبر نسبت داد.
اينك با آگاهى از اين مقدّمات، كتاب «تناسق الدرر في تناسب السور» را ورق