لِهذا افتتحها بقصّةِ آدم الذي هو مبدأ البشر و هو أشرف أنواع العالمين و ذلك شرحُ إجمالِ «ربّ العالمين». (29: ص 36)
از اين رو سوره بقره را با داستان آدم آغاز كرد كه وى نخستين بشر است، و بشر شريفترين موجودات عالم است. پس اين بخش سوره بقره، بسطِ عبارت اِجمالىِ «ربّ العالمين» مىباشد.
و اختَصَّت البقرةُ بآدم؛ لأنّها أوّلُ السّوَر، و آدم أوّلُ في الوجودِ و سابقٌ. (همان: ص 42)
سوره بقره به آدم اختصاص يافت؛ زيرا بقره نخستين سوره است و آدم نيز در وجود، نخستين مورد و پيشتاز است.
وقوله «مالك يوم الدين» تفصيله ما وقع فى ذكر يوم القيامة فى السورة في عدّة مواضع، منها قوله «ان تبدوا ما في أنفسكم أو تُخفوهُ يحاسبكم به اللّه.» (بقره (2) / 284) و الدين: الحساب. (همان: ص 36 ـ 37)
و سخن خداوند كه فرمود «مالك يوم الدين»، شرح و بسطش آن آياتى است كه درباره روز رستاخيز در چند جاى سوره بقره آمده است؛ مثل آيه «إن تُبدوا...» و دين، به معناى حساب است.
نقد دومين وجه
خلاصه سخن سيوطى اين است كه:
سوره بقره داستان خلقت آدم را ياد آور شده و چون آدم نخستين انسان است و انسان اشرف موجودات، پس اين آيات، شرح و تفصيل ربّ العالمين مىباشد؛ و چون آدم اوّلين موجود بوده، سوره بقره هم كه داستانِ آدم است، اوّلين سوره بايد باشد؛ و چون آيه 284 بقره از حسابرسى خدا سخن گفته، پس سوره بقره شرح «مالك يوم الدين» است.
نقد اوّل: اينكه شرح و تفصيل آيه «ربّ العالمين» داستان آفرينش حضرت آدم