معرفت فطرى در احاديث ـ بررسى آراى دانشمندان - صفحه 13

مَعْرُوفٌ عِنْدَ كُلِّ جَاهِل. (۱۹: ج ۱، ص ۹۱) نزد هر جاهل و نادانى شناخته شده است.
مرحوم ملّاصالح مازندرانى در شرح حديث مذكور مى‏نويسد:
«معروف عند كلّ جاهل» من أصحاب الملل الباطلة كالملاحدة و الدهريّة و عبدة الأوثان و أضرابهم؛ فإنّ كلّهم يعرفونه عند نزول الشدائد و الضرّاء و توارد المصائب و البلاء و لايلوذون حينئذٍ بما سواه و لايدعون إلّا إيّاه؛ كما أشاره إليه أميرالمؤمنين عليه ‏السلام بقوله: فَهُوَ الَّذِي تَشْهَدُ لَهُ أَعْلَامُ الْوُجُودِ عَلَى إِقْرَارِ قَلْبِ ذِي الْجُحُود. (2: خطبه 49) (20: ج 3، ص 184)
نزد هرنادانى ازاصحاب فرقه‏هاى باطل،مانند:ملحدين وطبيعيّين وبت‏پرستان و نظايرآنها،شناخته شده‏است؛زيراهمه‏آنان هنگام‏نزول سختيهاوگرفتاريهاونازل شدن پشت سرهم مصيبتهاوبلاهااو رامى‏شناسند. ودرآن هنگام،به غيراوپناه نمى‏برند و جزاو راصدانمى‏زنند.اميرالمؤمنين عليه ‏السلام هم بااشاره‏به‏اين مطلب مى‏فرمايد: «پس اوكسى است كه نشانه‏هاى وجود به اقرار دل منكران، شهادت مى‏دهند.»
اين نشانه فطرى بودن معرفت خداوند سبحانه است كه همه انسانها به هنگام سختيها به ياد او مى‏افتند و از او يارى مى‏طلبند. پس اين حديث شريف هم دلالت دارد كه همه منكران و معاندان با وجود شناخت خدا با او عناد مى‏ورزند و مخالفت مى‏كنند. خداى حكيم هم مى‏فرمايد:
فَلَمّا جاءَتْـهُمْ آياتُنا مُبْـصِرَةً قالُوا هـذا سِحْـرٌ مُبِـينٌ * وَ جَـحَدُوا بِـها وَ اسْتَيْـقَنَتْها أَنْفُـسُهُمْ ظُلْماً وَ عُلُـوّاً... (نمل (27): 13ـ 14)
پس چون نشانه‏هاى ما، روشنى‏بخش و هويدا، به سوى ايشان آمد، گفتند: اين سحرى آشكار است * و آن را از سر ظلم و برترى جويى، انكار كردند؛ درحالى كه دلهايشان به آن يقين داشت.

حديث پنجم: اميرالمؤمنين عليه ‏السلام مى‏فرمايد:

إِنَّ أَفْضَلَ مَا تَوَسَّلَ بِهِ الْمـُتَوَسِّلُونَ إِلَى اللَّهِ‏ـ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى‏ـ الْإِيمَانُ بِهِ وَ بِرَسُولِهِ وَ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِهِ‏ـ فَإِنَّهُ ذِرْوَةُ الْإِسْلَامِ‏ـ وَ كَلِمَةُ الْإِخْلَاصِ فَإِنَّهَا

صفحه از 42