پژوهشى پيرامون آيه‏ ى تبليغ - صفحه 128

بسم‏اللّه‏ الرّحمان الرّحيم
يا أيّها الرّسول بلّغ ما أُنزل إليك مِن ربّك و إن لم‏تفعل فما بلّغت رسالته واللّه‏ يعصمك من النّاس إنّ اللّه‏ لايهدي القوم الكافرين. ۱

1. دلالت آيه

از ديدگاه دلالت آيه‏ى تبليغ و انتساب آن به قضيه‏ى ولايت، چند نكته قابل ذكر است:
1ـ 1) «يا أيّها الرّسول» : اين آيه لحن خاصّى به خود گرفته كه آن را از آيات قبل و بعد مشخّص مى‏سازد. در اين آيه روى سخن، فقط به پيامبر است، و تنها وظيفه‏ى او را بيان مى‏كند. در اين آيه خطاب خداوند به رسول اللّه‏، با لفظ «يا أيّها الرّسول» (اى فرستاده و پيغام‏برنده) آمده است. در هيچ‏جاى قرآن غير از آيه‏ى 41 سوره‏ى مائده، رسول خدا بدين صفت مورد خطاب قرار نگرفته است. خداوند متعال مى‏فرمايد:
يا أيّها الرّسول لايحزنك الّذين يسارعون في الكفر من الّذين قالوا آمنّا بأفواههم و لم تؤمن قلوبهم.
اى فرستاده، به غم و اندوه نيندازند تو را كسانى كه در كفر شتاب مى‏ورزند! از آن كسانى كه با زبان‏هايشان مى‏گويند: ايمان آورديم، ولى با دل‏هايشان ايمان نياورده‏اند.
با توجّه به توضيحى كه در خصوص آيه‏ى «إنّ اللّه‏ لايهدي القوم الظّالمين» در انتهاى آيه‏ى 67 سوره‏ى مائده خواهيم داد، به نظر مى‏رسد كه اين آيه با پيمان‏شكنىِ كسانى كه پيمان بيعت را در غدير، شكستند، بى‏ارتباط نيست. از اين‏رو، پيامبر در هر دو آيه با اين تعبير، مورد خطاب قرار گرفته است؛ زيرا نوع خطاب بايد با نوع هدف هماهنگ باشد و چون هدف رسالت و پيام‏رسانى است، خطاب هم با «يا أيّها الرّسول» است. ۲ مى‏دانيم كه رسول‏اللّه‏ صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلمالقاب زيادى دارد

1.مائده (۵) / ۶۷.

2.مجمع البيان ۷ / ۲۲۷.

صفحه از 140