طاعت خود و نهى او را نهى خود و عصيان او را عصيان خود قرار داده است. پس رسول صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم، سرپرست جامعه‏ى مؤمنان و مدبّر شؤون آن‏هاست.
1ـ 6) اين ولايت براى مؤمنانى كه در آيه‏ى 55 مائده وصف شده‏اند، ثابت و قطعى است و اين قرينه‏اى است بر آن كه معانى آيه، روشن و آشكار است.
1ـ 6ـ 1) گفتيم كه خداى تعالى تنها ولىّ مطلق است، نه ديگرى. بدين معنى كه متولّى امور مردم در واقع و نفس الامر است؛ از آن‏رو كه منافع و اعضا و نيروهايى براى آن‏ها آفريده كه امكان بهره‏گيرى از آن‏ها را برايشان فراهم مى‏آورد. هم‏چنين برايشان سنّت‏هايى تبيين كرد و زمينه‏هايى فراهم آورد. اين ولايت عامّه‏ى مطلقه است.
1ـ 6ـ 2) ولايت خاصّه‏ى خداوند براى مؤمنان، عبارت است از عنايت به آن‏ها، الهام و توفيق الاهى به آن‏ها كه خير و صلاح روحانى و جسمانى را برگزينند؛ يعنى بر اساس ايمان به خدا و مطالبى كه پيامبران آورده‏اند، خير خود را برگزينند.
1ـ 6ـ 3) ولايت مؤمنان نسبت به خداى تعالى: خداوند، از اين ولايت، به ايمان و تقوا تعبير فرمود. مؤمنان، با ايمان به ولايت خدا نسبت به خودشان، اين ولايت را مى‏پذيرند؛ يعنى از ژرفاى جان باور دارند كه تنها او متولّى امور آن‏هاست.
1ـ 6ـ 4) ولايت برخى از مؤمنان نسبت به بعضى ديگر، يعنى همكارى آن‏ها با يك‏ديگر، در امورى كه مشترك است، همراه با استقامت آن‏ها بر كارهاى نيك. اين مطلب از آيه‏ى قرآن برمى‏آيد:
و المؤمنون و المؤمنات بعضهم أولياء بعض، يأمرون بالمعروف و ينهون عن المنكر و يقيمون الصّلاة و يؤتون الزّكاة... .^۱
خداوند، در آيه‏ى ديگر (انفال (8)/ 72) آن‏ها را به مجاهده در راه خدا با اموال و جان‏هاى خود وصف مى‏كند. هر كس چنين باشد، ولايت او بر تمام مؤمنان واجب مى‏شود. ولايت مؤمنان بر يك‏ديگر، معنايى جز اين ندارد؛ يعنى مؤمن يار و ياور مؤمن ديگر در راه حق مى‏شود تا شأن ايمان و اهل آن برترى يابد. هر كس از اين حدّ