آن كه گفتيم كه اين ويژگى در تمام مؤمنان نيست... اكنون توجّه آيه به افراد خاصّى از مؤمنان و نه تمام آنها روشن شد و ديديم كه خداى تعالى، ولايت فرد مؤمن صاحب ولايت را به گونهاى آورده كه تخصيص را نشان مىدهد؛ زيرا لفظ «إنّما» را آورده كه حصر را مىرساند. مثلاً وقتى مىگوييم: «إنّما النحاة المدقّقون البصريّون»، يعنى نحويّون غيربصرى بهرهاى از دانش نحو ندارند. يا وقتى گفتيم: «إنّما الفصاحة في الشعر للجاهليّة» يعنى اين كه شعر غيرجاهلى فصاحت ندارد... از اينجا برمىآيد كه مراد از لفظ ولىّ در آيه، به معناى امامت برمىگردد و مىرساند كه تدبير امور، پس از خدا و رسول، مخصوص آن ولىّ است... . ۱
بخش دوم
بر اساس آنچه گفتيم، روشن شد كه معناى ولى، واضح است و بر كسى كه در موارد استعمال تدبّر كند، پوشيده نمىماند. و اين ولايت براى خداى تعالى قطعى است و نيز ـ به اذن اوـ براى رسولش، و پس از او براى مؤمنانى كه پس از پيامبر، اولىالأمرند. تعيين و معرّفى آنها بر اساس بيان پيامبر است، مانند ديگر احكام شرعى (نماز و روزه و...).
امّا در مورد دلالت آيهى شريفه بر اين معنى، پرسشهايى مطرح شده است كه برخى از آنها را بيان مىداريم و به حول و قوّهى الاهى، بدانها پاسخ مىگوييم.
2ـ 1) پرسش اوّل
اين حديث كه آيهى «إنّما وليّكم اللّه....» در بارهى على [ عليه السلام ] نازل شده، حديثى دروغين است كه بعضى از دروغگويان جعل كردهاند... و به اجماع اهل حديث، دروغ است. ۲
1.تلخيص الشافى ۲ / ۱۰ـ ۱۸.
2.منهاج السنّه ۱ / ۱۵۶.