آيه‏ ى ولايت چند نكته و چند پرسش و پاسخ - صفحه 106

نكته در آيه‏ى 55 مائده، تعظيم اميرالمؤمنين عليه ‏السلام باشد، چنان كه خداوند، امّت را بر حضرت ابراهيم عليه ‏السلام اطلاق كرده، در حالى كه او يك تن است: «إنّ ابراهيم كان أمّة قانتا للّه‏.»۱
2ـ2ـ3) علّامه مجلسى مى‏نويسد:
از برخى روايات شيعه‏ى اماميّه برمى‏آيد كه مراد از آن تمام امامان معصوم عليهم ‏السلام است كه همگى به اين فضيلت (زكات دادن در حال ركوع) توفيق يافته‏اند. ۲
2ـ 2ـ 4) علّامه شرف‏الدّين گويد:
در اين‏جا نكته‏اى لطيف‏تر و دقيق‏تر هست و آن اين كه آيه به عبارت جمع آمده نه مفرد، تا خداى تعالى اصل مطلب را بر گروه فراوانى از مردم نگاه دارد؛ چرا كه دشمنان و بدخواهان على عليه ‏السلام و نيز دشمنان بنى‏هاشم و ديگر منافقان و حسدورزان، نمى‏توانستند اين آيه را به لفظ مفرد بشنوند؛ زيرا در آن صورت، طمعى در سرپوش گذاشتن حقيقت و انگيزه‏اى براى گمراه‏گرى نمى‏يافتند. آن‏گاه‏ـ به دليل نوميدى از برنامه‏هايشان‏ـ كارهايى از آن‏ها سر مى‏زد كه براى سرنوشت اسلام گران مى‏آمد. لذا آيه با وجود معنى مفرد، به صيغه‏ى جمع آمد تا از بدخواهى آن‏ها جلوگيرى شود. سپس نصوص مربوطه به تدريج، با عبارات مختلف و در زمان‏ها و جايگاه‏هاى گوناگون، بيان شد. و حقايق مربوط به امر ولايت كم‏كم در ميان مردم منتشر گرديد، تا آن‏جا كه خداوند در اواخر عمر پيامبر، در روز غدير، دين را كامل كرد و نعمت را به پايان برد.
اين برنامه‏ريزى بر اساس شيوه‏ى حكماست كه حقايقى را كه بر مردم گران مى‏آيد، با تدريج و تأنّى بيان مى‏كنند. اگر آيه به عبارتى مخصوص به لفظ مفرد، بيان مى‏شد، آن‏ها از همان لحظه‏ى اوّل، انگشت خود را در گوش مى‏نهادند، جامه بر سر مى‏كشيدند و بر استكبار خود اصرار مى‏ورزيدند. اين حكمت، در تمام مواردى از قرآن كه آيه‏اى در فضيلت حضرت اميرالمؤمنين عليه ‏السلام آمده جريان دارد. ۳

1.نحل (۱۶) / ۱۲۰.

2.بحارالانوار ۳۵/ ۲۰۶، نيز رجوع شود: حاشيه‏ى احقاق الحق ۲ / ۴۱۱.

3.المراجعات، نامه‏ى ۴۲.

صفحه از 124