نكته در آيهى 55 مائده، تعظيم اميرالمؤمنين عليه السلام باشد، چنان كه خداوند، امّت را بر حضرت ابراهيم عليه السلام اطلاق كرده، در حالى كه او يك تن است: «إنّ ابراهيم كان أمّة قانتا للّه.»۱
2ـ2ـ3) علّامه مجلسى مىنويسد:
از برخى روايات شيعهى اماميّه برمىآيد كه مراد از آن تمام امامان معصوم عليهم السلام است كه همگى به اين فضيلت (زكات دادن در حال ركوع) توفيق يافتهاند. ۲
2ـ 2ـ 4) علّامه شرفالدّين گويد:
در اينجا نكتهاى لطيفتر و دقيقتر هست و آن اين كه آيه به عبارت جمع آمده نه مفرد، تا خداى تعالى اصل مطلب را بر گروه فراوانى از مردم نگاه دارد؛ چرا كه دشمنان و بدخواهان على عليه السلام و نيز دشمنان بنىهاشم و ديگر منافقان و حسدورزان، نمىتوانستند اين آيه را به لفظ مفرد بشنوند؛ زيرا در آن صورت، طمعى در سرپوش گذاشتن حقيقت و انگيزهاى براى گمراهگرى نمىيافتند. آنگاهـ به دليل نوميدى از برنامههايشانـ كارهايى از آنها سر مىزد كه براى سرنوشت اسلام گران مىآمد. لذا آيه با وجود معنى مفرد، به صيغهى جمع آمد تا از بدخواهى آنها جلوگيرى شود. سپس نصوص مربوطه به تدريج، با عبارات مختلف و در زمانها و جايگاههاى گوناگون، بيان شد. و حقايق مربوط به امر ولايت كمكم در ميان مردم منتشر گرديد، تا آنجا كه خداوند در اواخر عمر پيامبر، در روز غدير، دين را كامل كرد و نعمت را به پايان برد.
اين برنامهريزى بر اساس شيوهى حكماست كه حقايقى را كه بر مردم گران مىآيد، با تدريج و تأنّى بيان مىكنند. اگر آيه به عبارتى مخصوص به لفظ مفرد، بيان مىشد، آنها از همان لحظهى اوّل، انگشت خود را در گوش مىنهادند، جامه بر سر مىكشيدند و بر استكبار خود اصرار مىورزيدند. اين حكمت، در تمام مواردى از قرآن كه آيهاى در فضيلت حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام آمده جريان دارد. ۳
1.نحل (۱۶) / ۱۲۰.
2.بحارالانوار ۳۵/ ۲۰۶، نيز رجوع شود: حاشيهى احقاق الحق ۲ / ۴۱۱.
3.المراجعات، نامهى ۴۲.