دلالت حديث منزلت بر مقام فرض الطاعه - صفحه 76

حقّ امر و نهى بر ايشان است. خداى تعالى در آيات متعدّدى به اين موضوع تصريح كرده است. ۱
در يكى از اين آيات مى‏خوانيم:
و ما آتاكُمُ الرّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فانْتَهُوا.۲آن‏چه رسول خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلمبه شما داد [ و به شما امر كرد] بگيريد [ و اطاعت كنيد ]و از آن‏چه شما را نهى كرد، پرهيز كنيد.
امام صادق عليه ‏السلام با استناد به اين گروه آيات، به تفويض مولويّت و مقام امر و نهى به رسول اكرم صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلماشاره كرده، مى‏فرمايد:
إنّ اللّه‏ عزّ و جلّ أدّب نبيّه على محبّته، فقال:«وَ إنَّكَ لَعَلى خُلُق عَظِيم»۳ثمَّ فوّض إليه فقال:«وَ ما آتاكُمُ الرّسولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا»۴و قال عزَّ و جَلَّ:«مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أطاعَ اللّه‏َ۵»۶خداوند عزّوجلّ پيامبرش را بر محبّت خود تربيت كرد و فرمود:«و همانا تو داراى خلقى بس بزرگ هستى»سپس امور مردم را به او تفويض كرد و فرمود:«آن‏چه رسول خدا به شماداد، بگيريد [ و اطاعت كنيد] و از آن‏چه نهى فرمود، بپرهيزيد»و فرمود:«هر كس رسول خدا را اطاعت كند به يقين، خدا را اطاعت كرده است.»
البتّه برخى پنداشته‏اند مولويّت و حقّ امر و نهى، از شؤون نبوّت است. ۷ امّا با بررسى واژه‏هاى «نبى» و «رسول» از نظر لغت و استعمال قرآنى، به روشنى فهميده مى‏شود كه اطاعتِ شخص نبى و رسول واجب نيست و انبيا و رسولان هيچ امر و نهى‏اى از خود ندارند. بلكه اطاعت از نبى و رسول هنگامى لازم مى‏شود كه پيامى از ناحيه‏ى خدا براى خلق داشته و امر به ابلاغ آن شده باشند. در واقع، آن‏چه

1.ر. ك. نساء (۴) / ۵۹ و ۸۰ ؛ آل‏عمران (۳) / ۳۲ و ۱۳۲؛ مائده (۵) / ۹۲؛ انفال (۸)/ ۱ و ۲۰ و ۴۶؛ نور (۲۴) / ۵۴ و ۵۶؛ محمّد (۴۷) / ۳۳؛ مجادله (۵۸) / ۱۳؛ تغابن (۶۴) / ۱۲.

2.حشر (۵۹)/ ۷.

3.قلم (۶۸)/ ۴.

4.حشر (۵۹) / ۷.

5.نساء (۴)/ ۸۰.

6.كافى ۱ / ۲۵۶.

7.ر. ك. تفسير كبير ۴ / ۴۳.

صفحه از 88