عصر مهدويت در تفسير ابوالفتوح رازى رحمه‌‏الله - صفحه 405

«خداوند به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده اند، وعده مى دهد كه قطعاً آنان را حكمران روى زمين خواهد كرد؛ همان گونه كه به پيشينيان آنها خلافت روى زمين را بخشيد، و دين و آيينى را كه براى آنان پسنديده، پابرجا و ريشه دار خواهد ساخت، و ترسشان را به امنيّت و آرامش مبدّل مى كند. (آن چنان) كه تنها مرا مى پرستند و چيزى را شريك من نخواهند ساخت و كسانى كه پس از آن كافر شوند، آنها فاسقان اند».
تمكين هر چيز به معناى برقرار كردن آن در مكان است، و اين كنايه از ثبات و زوال اضطراب از آن چيز است. و مقصود از «تمكين دين» آن است كه دين را در جامعه اجرا نماييم و مقصود از كلمه «الارض»، تمام روى زمين است. اين معنا با روايات متواتر در موضوع حكومت عدل جهانى بر روى كلّ كره زمين سازگارى دارد. و برخى از مفسّران همانند آلوسى و قرطبى نيز آن را انتخاب كرده اند، خصوصاً آنكه كلمه «الأرض» با الف و لام آمده كه ظهور در استغراق دارد و در نتيجه شامل كلّ كره زمين مى شود. جمله «وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً» نيز دلالت بر حكومت عدل جهانى در عصر ظهور دارد؛ زيرا مى دانيم كه مؤمنين در طول تاريخ گرفتار مشكلات و مورد ظلم و جور سلاطين و دشمنان بوده و در خوف به سر مى برده اند. اين خوف تبديل به امن و امنيّت كامل كه ظهور آيه در آن است نمى شود، مگر در صورتى كه سلطه مؤمنين، تمام روى زمين را فرا گيرد كه تا كنون چنين امرى اتفاق نيفتاده است.
در نتيجه، آيه به آينده اى درخشان و داراى نويد و امنيّت اشاره دارد كه مؤمنين به آن خواهند رسيد و آن حكومت عدل جهانى حضرت مهدى عليه السلام است كه در روايات به آن اشاره شده است. قرطبى در ذيل آيه از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل كرده كه فرمود:

صفحه از 428