کتاب "تزاحم اخلاقی در شبکه های اجتماعی؛ از چالش تا تصمیم" تألیف حجت الاسلام دکتر حسینعلی رحمتی، از آثار پژوهشگاه قرآن و حدیث منتشر شد.
امروزه فضای مجازی، محل شكل گيري نسل جدیدی از روابط اجتماعی است، چرا که فناوری اطلاعات و ارتباطات جایگاه منحصر به فردی در زندگی بشر پیدا کرده و نقش شبکه اینترنت و فضای مجازی، در جابه‌جایی حجم زیادی از اطلاعات و نیز ارتباطات انسانی، به‌خوبی آشکار شده و گستره وسیعی از زندگی مردم را در بر گرفته است.
به اعتقاد نویسنده، امروزه ما با دو حوزه متفاوت زندگی مواجه هستیم؛ یکی تعاملات و ارتباطات عینی در فضاي فيزيكي و و دیگری تعاملات و ارتباطاتي كه در فضاي مجازی، و به طور خاص در شبكه هاي اجتماعي شكل گرفته است. از نظر منشاء اثر بودن اين هر دو عرصه زندگي، "حقيقي" به شمار مي آيند.
در چنين گستره چشمگيري از ارتباطات انسانی، طبيعتا مسئله اخلاق و ارزش‌های انسانی براي همه مرتبطان با اين فضا، به ويژه دینداران و انسان هاي اخلاق‌مدار اهمیت فراوانی پیدا می‌کند، و بايستي مسائل و چالش هاي آن از منظر اخلاقي مورد كاوش قرار گيرد.
يكي از اين مسائل، قرار گرفتن كاربران و ديگر مرتبطان با شبكه هاي اجتماعي بر سر "دو راهه تصميم گيري" اخلاقي است. به اين معنا كه فرد در موقعيتي قرار مي گيرد كه دو وظيفه اخلاقي بر عهده اوست ولي نمي تواند همزمان آنها را انجام دهد. از اينجاست كه "تزاحم وظايف اخلاقي" در مورد شبكه ها شكل مي گيرد و اتخاذ تصميم درست تر را به چالش مي كشد.
با توجه به پيامدهاي مهم تزاحم اخلاقي در شبكه هاي اجتماعي، ضرورت تدوین اصول و معيارهايي برای در امان ماندن از اين تبعات امري اجتناب‌ناپذیر شده است.
هدف كتاب حاضر، كه در اين راستا به نگارش درآمده، بررسي انواع تزاحم يا تعارض هاي اخلاقي مربوط به شبكه هاي اجتماعي، و ارايه راهكارهايي براي تصميم گيري هنگام مواجه شدن با آنهاست.
نويسنده سعي كرده افزون بر منابع دینی، كه قابلیت زیادی را برای کشف، استخراج و مدل‌پردازی اخلاق برای فضای مجازی دارند، از نظرات فيلسوفان اخلاق هم بهره بگيرد.
كتاب حاضر را مي توان جامع ترين اثري دانست كه تاكنون، دست كم به زبان فارسي، درباره تزاحم اخلاقي در شبكه هاي اجتماعي نوشته شده است.
تلاش نويسنده براي ارايه يك مدل بديع براي حل اين تعارض ها هم از اين جهت قابل توجه است.
کتاب "تزاحم اخلاقي در شبكه هاي اجتماعي؛ از چالش تا تصميم" ضمن بازشناسی نقطه تلاقی شبکه‌های اجتماعی و اخلاق، برای نخستین بار به تفصیل اقسام اين تزاحم‌‌ها و فرایند شکل‌گیری‌شان را معرفی و با بهره‌گیری از دانش فلسفه اخلاق و آموزه‌های اسلامی، "ده سنجه" یا "معیار" را برای اتخاذ بهترین تصمیم هنگام مواجهه با آنها ارائه می‌کند.
مباحث کتاب، افزون بر مدرسان و محققان اخلاق فناوری اطلاعات، برای همه كساني كه با فضای مجازی ارتباط دارند، از کاربران عادی گرفته تا نهادهای حاکمیتی، قابل استفاده است.
پژوهش حاضر در سه بخش و هشت فصل سامان یافته است که به قرار ذیل می باشد:
- بخش اول: مفاهیم و کلیات
- فصل اول: دیرینه شناسی شبکه های اجتماعی
- فصل دوم:شبکه های اجتماعی و چالش تزاحم اخلاقی
بخش دوم: اقسام تزاحم اخلاقی در شبکه ها
- فصل سوم:دشواره استفاده
- فصل چهارم:دشواره دسترسی
- فصل پنجم:دشواره اعتماد
- فصل ششم:دشواره انتشار
بخش سوم: الگوی حل تزاحم اخلاقی
- فصل هفتم: «فرایند مواجهه» با تزاحم اخلاقی در شبکه ها
- فصل هشتم: «سنجه های» ترجیح و تصمیم گیری هنگام تزاحم وظايف
کتاب "تزاحم اخلاقی در شبکه های اجتماعی؛ از چالش تا تصمیم" تألیف حجت الاسلام دکتر حسینعلی رحمتی، به زبان فارسی در قطع وزیری و در ۲۶۴ صفحه به نگارش درآمده است و در اسفند ۱۴۰۱ با همکاری دبیرخانه حمایت از طرح های پژوهشی مرکز مدیریت حوزه های علمیه و انتشارات دارالحدیث منتشر شده است.
