تحلیل مؤلفه ای رفق از دیدگاه لغت‌شناسان، اندیشمندان و منابع اسلامی

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : امیر مهدیزاده
پديدآورنده : محمد صادق شجاعی

چکیده :

پژوهش کنونی با هدف بررسی مفهوم رفق از دیدگاه لغت‌شناسان، اندیشمندان و منابع اسلامی انجام شده است. روش پژوهش ترکیبی از فقه اللغوی، همراه فقه القرآنی و فقه الحدیثی است؛ درباره یافته‌ها می‌توان گفت که لغت‌دانان رفق را نرمی و لطافت در امور می‌دانند که سبب تسهیل و آسا‌ن‌گیری می‌گردد و حسن انجام عمل را در پی دارد. تعریف کارشناسان محورهای حالت روانی(مانند لین)، موضوع رفق (همه اقوال و افعال) و نتیجه رفق ( مانند تأنی) شامل می‌شود. در تعریف اسلامی رفق به محورهای «لین و نرم‌خویی» به عنوان ویژگی‌روانی، «تسهیل و آسان‌گیری» و «رسیدن به مطلوب» به عنوان کارکرد و «امور اجتماعی و فردی» به عنوان موضوع و نیز «کرامت نفس» و «صلاح و مصلحت» پرداخته شد.
نتیجه آن که رفق ترکیبی از کرامت، انعطاف پذیری و آسان‌گیری در امور است. سایر تعبیرها در لغت، اصطلاح و متون دینی زیر مجموعه این سه هستند. لذا به علاقمندان این حوزه توصیه می‌گردد تا از این تعریف برای فعالیت-های پژوهشی، آموزشی و درمانی بهره گیرند.