اثرپذیری حافظ از قرآن و حدیث

در کتاب «اثرپذیری حافظ از قرآن و حدیث» غزلیاتی از حافظ که به آیات قرآن و روایات اشاره یا تصریح دارد، گردآوری و آیات و روایات مربوط مشخص شده و در باره آن توضیح داده شده است.

نویسنده، نخست غزلیات متأثر از آیات و احادیث را آورده، سپس آیات یا احادیث مندرج در آنها را بیان کرده و معتقد است که رمزگونه بودن اشعار حافظ متأثر از قرآن است و در پایان نتیجه گرفته که دیوان حافظ خود نوعی قرآن و حدیث منظوم است.

مطالب کتاب:

این مجموعه در شش بخش تنظیم شده است:
بخش یک : گونه های اثر پذیری شعر فارسی از قرآن و حدیث
بخش دو : اثر پذیری واژگانی و لغوی
بخش سه : اثر پذیری مضمونی ( اشعاری که اشاره، اقتباس و تلمیح به آیات و احادیث دارند. )
بخش چهار: اشعاری که در دیوان قزوینی ، غنی یافت نشد و اشاره و اقتباسی به آیات و احادیث دارد.
بخش پنج : حافظ و ادب عربی
بخش شش: حافظ و ارسال المثل

برشی از مقدمه:

... يكى از ويژگي‌هاى آشكار شعر حافظ كه از ديرباز پژوهشگران را بدان توجه بوده، نقش و نگارهاى هنرمندانه‌اى است كه او با بهره‌گيرى از قرآن و حديث، شعر خويش را بدانها آذين بسته است بر اين ويژگى- كه برخاسته از ساختار شخصيتى حافظ است. حافظى كه قرآن را در حافظه داشت و آن را در چهارده روايت از بر مى‌خواند و خلوت شبهاى تار خويش را با آن روشنا مى‌بخشيد و بيشترين سرگرمى‌اش در مدرسه بحث كشف و كشاف بود- پيش از همگان خود حافظ اشارتى آشكار و افتخارآميز دارد:

ز حافظان جهان كس چو بنده جمع نكرد

لطايف حكمى با نكات قرآنى

...در اين مجموعه سعى شده است برداشتهاى ادبى حافظ از «قرآن و احاديث» بطور اجمال نشان داده شود امّا نيك مى‌دانيم كه دنياى حافظ و ابعاد شخصيت او بسى فراتر از انديشه‌هاى محدود و قلم‌هاى ناتوان ماست. لذا اميدواريم روزى فرابرسد كه «حافظشناسى» در كشور ما موقعيت شايستۀ خويش را بيابد.