کلان راهبرد کتمان در حدیث امامیه و مسئله نقض اصول همکاری زبانی

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : صفیه سادات آقایی
پديدآورنده : احمد کریمی

چکیده :

‌راهبردهای کتمان؛ چون تقیه، توریه و عدم اذاعه در حدیث امامیه در نگاه اولیه با اصول همکاری زبانی که اولین بار گرایس مطرح کرد متعارض به نظر می‌آید. این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی تلاش کرده تا با تبیین راهبردهای کتمان درحدیث امامیه، به نسبت‌ آنها با اصول همکاری زبانی گرایس برسد. یافته‌های پژوهش نشان داد که سبک بیان خاص امامان در شرایط سخت، با تکیه بر راهبردهای کتمان در جهت اصول همکاری زبانی می‌باشد و با مخاطب سنجی و آگاهی بخشی به برخی اصول دیگر چون تخالف با عامه، کلی نگری معرفت دینی و قرائن کلامی، و با استفاده از تنش معنایی، مخاطب را به لایه‌های گفتمانی و عمیق‌تری از کلام هدایت کرده است؛ در نتیجه نقض ظاهری اصول گرایس، به شکست ارتباط، منجر نشده بلکه معانی تلویحی جدیدی ایجاد می‌کند که با عطف نظر به کارکرد اجتماعی زبان به مثابه مکانیسمی برای بقای جامعه شیعی عمل می‌کند. در این صورت، گزاره کارکرد معنای خود را همچنان حفظ کرده اما لازم است معنا در نیات، مقاصد و کارکردهای اجتماعی جستجو شود.