105
الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث

آرگايل در فصل يازدهم كتاب خود ، اختصاصاً به بحث مذهب پرداخته و تصريح مى‏كند كه مذهب ، آثار مثبتى بر سلامت ذهنى، خصوصاً بر سلامت وجودى (رضامندى از زندگى) دارد. وى در باره تأثير مذهب بر شادى مى‏گويد :
اينگلهارت ،۱ تعدادى از زمينه سنجى‏هاى مربوط به چهارده كشور اروپايى را كه 163 هزار نمونه در آن شركت كرده بودند، تركيب كرد. وى دريافت كه 85 درصد كسانى كه گفته بودند هفته‏اى يك‏بار يا بيشتر به كليسا مى‏روند، در مقايسه با 82 درصد كه گاهى به كليسا مى‏روند و 77 درصد كه اصلاً به كليسا نمى‏رفتند، احساس رضايت بيشترى از زندگى دارند. آنان همچنين دريافتند كه تأثير مذهب بر شادى ، بيشتر با فعاليت‏هاى مذهبى ارتباط داشت تا مذهبى بودن . براى تبيين اين تأثير، سه محور ، مورد توجّه پژوهشگران قرار گرفت كه عبارت اند از: حضور در كليسا و مورد حمايت اجتماعى قرار گرفتن؛ داشتن رابطه خصوصى با خداوند؛ و برخوردارى از ايمان استوار .۲
آلان كار نيز در اين باره مى‏گويد :
در مطالعاتى كه در امريكاى شمالى انجام شده، بين شادمانى و پرداختن به فعاليت‏هاى دينى ، همبستگى يافت شده است. سپس در تحليل اين تأثير ، به سه دليل كه در روان‏شناسى مورد توجّه جدّى قرار گرفته‏اند، اشاره مى‏كند كه كمى با تبيين‏هاى سه‏گانه آرگايل ، متفاوت است: اوّل اين كه دين ، يك سامانه باور منسجم ايجاد مى‏كند كه باعث مى‏شود افراد براى زندگى معنا پيدا كنند و به آينده اميدوار باشند. سامانه باورهاى دينى ، به برخى از ما امكان مى‏دهد كه به ناملايمات، فشارهاى روانى و تكان‏هاى گريزناپذير،

1.Inglhart

2.روان‏شناسى شادى : ص ۲۷۵.


الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
104

كارهاى ناشايست در خفا بپرهيزد، خداوند متعال ، شادمانىِ اجتماعى را به او اعطا خواهد كرد.

3 - 4 . انواع عبادات‏

پيش از اين اشاره كرديم لذّتى كه خداشناسان راستين از ارتباط با خدا و اُنس با او دارند ، قابل مقايسه با لذايذ دنياپرستان از مواهب مادّى نيست .۱ به همين جهت ، انواع عبادت مانند : نماز ، حج ، عمره ، دعا ، ذكر ، تلاوت قرآن و روزه براى اهل معرفت ، لذّتبخش و شادى‏آفرين است . در روايتى با سند معتبر از امام صادق عليه السلام نقل شده كه مى‏فرمايد :
قالَ اللَّهُ تبارَكَ وَتعالى‏ : يا عِبادىَ الصِّدِّيقينَ، تَنَعَّموا بِعِبادَتى فى الدُّنيا؛ فإنَّكُم تَتَنَعَّمون بِها فى الآخِرَةِ .۲
خداى تبارك و تعالى فرموده است: اى بندگان راستين من! در دنيا از نعمت عبادت من برخوردار شويد؛ زيرا در آخرت ، به سبب آن متنعّم مى‏گرديد.

از اين رو ، خاتم پيامبران ، نماز را - كه كامل‏ترين مصداق عبادات است - نور چشم خود معرفى كرده‏۳ و امام عارفان ، آن را مايه شادى دنيا و آخرت دانسته است .۴
بر اين اساس ، عبادت‏هاى دينى ، نه تنها نگرانى‏هاى زندگى و فشارهاى روحى را كاهش مى‏دهند ، بلكه شادى‏آور و مسرّت‏آفرين اند . گفتنى است كه اين خاصيّت ديندارى ، حتّى در اديان تحريف شده نيز قابل ملاحظه است .

1.ر . ك : ص ۷۵ (درمان‏هاى عبادى) .

2.الكافى : ج ۲ ص ۸۳ ح ۲ .

3.ر . ك : ص ۳۲۹ ح ۴۵۴ .

4.ر . ك : ص ۳۳۱ ح ۴۵۵ .

  • نام منبع :
    الگوي شادي از نگاه قرآن و حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 74142
صفحه از 496
پرینت  ارسال به